Karma
Het menselijk leven is vol onrecht: verschillen in materiële omstandigheden, kansen en talenten, en ook natuurlijke of door de mens veroorzaakte rampen die honderden mensen leed bezorgen zonder enige duidelijke oorzaak van de kant van de slachtoffers. Is er rechtvaardigheid in zo’n wereld? Kunnen de oorzaken achter deze gebeurtenissen worden achterhaald?
We leven beslist niet in een heelal van toeval. Fysieke oorzaken en gevolgen vormen de basis van zowel wetenschappelijke kennis als dagelijkse beslissingen. Maar we beseffen vaak niet dat de fysieke wereld slechts het gevolg of de buitenste schil is van een kosmos die bijna geheel is samengesteld uit graden van bewustzijn en substantie die niet gemakkelijk door onze zintuigen kunnen worden waargenomen. Deze bestaat uit lichamen van levende organismen, die een grenzeloos web vormen van onderling verbonden levens die op elkaar inwerken en reageren.
Deze universele actie en reactie, of oorzaak en gevolg, wordt karma genoemd, een Sanskrietwoord dat ‘handeling’ betekent. Hoewel sommige overleveringen dit weergeven als de persoonlijke wil van een goddelijk wezen, is karma universeel en onpersoonlijk, een inherente eigenschap van de natuur. Iedere handeling, gedachte of gevoel is een energie die een invloed heeft op het heelal. Het heelal reageert dan automatisch, en vroeg of laat slaat de kracht terug op haar bron. Activiteiten die in harmonie zijn met natuurlijke patronen bewaren die harmonie en versterken haar, wat dan terugwerkt op de voortbrenger ervan; activiteiten die in strijd zijn met de patronen van de natuur scheppen disharmonie, die ook terugwerkt op de veroorzaker. Als we het straf of beloning noemen, dan projecteren we eenvoudig onze eigen gevoelens op het natuurlijke proces waardoor evenwicht wordt hersteld nadat individuen die hun wil gebruiken oorzaken hebben geschapen.
Omdat we de onmiddellijke oorzaak van ons karakter, onze omstandigheden, onze onderlinge banden, ons plezier, en ons lijden niet zien, zijn we geneigd ze te verklaren als toeval, geluk, het lot, of de wil van God. In het menselijk leven wordt onrecht echter veroorzaakt door de betrokkenen zelf, als individu en als groep. Dit wordt niet erkend, in het bijzonder als we denken dat we bij de geboorte volledig nieuw zijn, in plaats van een uitdrukking van een spiritueel bewustzijnscentrum met een verleden dat even ver teruggaat als het heelal zelf.
Wezens die het menselijk stadium hebben bereikt, hebben op aarde veel levens als mens doorgemaakt. Ze hebben van binnenuit en door te reageren op de omstandigheden, bepaalde karaktertrekken opgebouwd, en hebben bepaalde vaardigheden en tekortkomingen versterkt. Bovendien heeft ieder individu door contact met anderen oorzaken in beweging gezet die hem aantrekken tot bepaalde groepen mensen om de gevolgen te ervaren. Ieder mens wordt geboren met veel neigingen en menselijke banden die wachten op een kans om zich tot uitdrukking te brengen, en zich om te vormen tot een nieuw stel omstandigheden. Als we over de vele oorzaken nadenken die we in één leven in beweging hebben gezet, dan hoeven we ons niet te verbazen over de verscheidenheid van omstandigheden in de wereld.
Waarom herinneren we ons de oorzaken niet?
De reden waarom we ons niet bewust zijn van veel oorzaken die we in beweging hebben gezet ligt in onze complexe, samengestelde natuur. Tijdens het leven identificeren we ons bijna volledig met onze persoonlijkheid en ons lichaam, maar deze persoonlijkheid of ons dagelijkse psychische zelf overleeft de dood net zomin intact als ons lichaam. Wanneer de spirituele aspecten zich na de dood terugtrekken uit ons psychische ‘lichaam’, verspreiden de krachten die het bijeenhouden zich; het valt dan uiteen in psychische ‘atomen’ die door de natuur gaan circuleren evenals de fysieke atomen van ons lichaam dat na het sterven doen.
Wanneer de tijd aanbreekt om te worden wedergeboren, wordt het grootste deel van deze mentaal-emotionele substantie weer verzameld om een nieuwe persoonlijkheid op te bouwen, en de elementen die een nieuwe combinatie hebben gevormd hebben geen herinnering aan de persoonlijkheid die ze eerder hadden samengesteld. Niettemin is de ‘nieuwe’ persoonlijkheid, omdat die atomen het stempel dragen van de eigenschappen en neigingen die erop zijn afgedrukt in de vorige belichaming, het rechtstreekse gevolg van de vorige en de voortzetting ervan in een reeks. We worden beïnvloed door dit karma dat we niet volledig begrijpen of ons herinneren, omdat het letterlijk een deel van ons is, en door ons is gevormd.
Niettemin zijn we meer dan psychomentale wezens. Onze spirituele aspecten zijn blijvend en bewaren het verslag van ons verleden. Indien we ons bewustzijn op die hogere niveaus zouden richten, zouden we onze vorige levens kunnen kennen – hoewel we misschien zouden ontdekken dat dit een zeer ontnuchterende ervaring is. Naarmate ons dagelijks bewustzijn universeler wordt, groeit het geleidelijk naar zijn spirituele ouder, tot de tijd komt dat we dood en wedergeboorte bewust doormaken en in staat zijn de oorzaken die ons leven vormgeven te kennen.
Is karma fatalisme?
Indien alles een oorzaak heeft en niets door toeval wordt veroorzaakt, dan concluderen sommige mensen dat we door het verleden geketend moeten zijn aan een vooraf bepaald onontkoombaar lot. Zo’n opvatting gaat voorbij aan de gedachte dat we niet alleen schepselen van stof of bewustzijn zijn, maar in onze diepste lagen fundamenteel identiek zijn met kosmische goddelijkheid. Elke entiteit in de natuur heeft een vrije wil, zelfs al wordt haar vrijheid door haar niveau van evolutie en haar relaties met andere entiteiten beperkt. Toch betekenen die beperkingen niet dat we onze vrij wil niet tot uitdrukking brengen.
Onze gewoonten om te denken, te voelen en te handelen zijn indrukwekkende krachten, en het is gemakkelijk om zich te laten meedrijven langs de weg van de minste weerstand. Maar als ons verlangen en onze overtuiging sterk zijn, dan kunnen we veranderen. Terwijl we onvermijdelijk de gevolgen van onze handelingen onder ogen moeten zien, hoeven we niet erdoor te worden beheerst. Nieuwe karmische gevolgen vloeien voortdurend voort uit onze reacties, motieven, en houdingen, zodat we op ieder moment een nieuwe zelfgeschapen entiteit zijn.
De persoonlijkheid die de gevolgen van karma uit het verleden ontvangt kan heel veel zijn veranderd ten opzichte van die welke het oorspronkelijk heeft gemaakt, evenals een volwassen persoon gewoonlijk verschilt van wat hij als tiener was, hoewel hij hetzelfde individu is en zich moet bezighouden met de gevolgen van de beslissingen van de tiener. Door zijn huidige perspectief kan hij misschien creatief omgaan met de ongelukkige gevolgen van zijn verleden, waarbij hij iets dat potentieel negatief is omzet in een kans om te leren en te groeien.
Door oorzaken van een meer harmonische kwaliteit voort te brengen, kunnen we misschien positieve aspecten vinden in veel van de vroegere disharmonische gevolgen die we hebben geschapen en deze verzachten, terwijl we een nieuw soort zaden planten voor de toekomst. Zo stelt karma ons in staat onze bestemming te kiezen en vorm te geven, waarbij het ons in de gelegenheid stelt leiding te geven aan ons eigen leven door onszelf te beheersen en controle uit te oefenen over de manier waarop we ons door de omstandigheden laten beïnvloeden.
Karma en mededogen
Soms wordt karma verkeerd geïnterpreteerd als een rechtvaardiging van ongevoeligheid en om een status quo van lijden en onrechtvaardigheid – in het individu of in de maatschappij – in stand te houden. Zulke redeneringen gaan voorbij aan het feit dat het niet alleen het karma van een persoon is om moeilijke situaties te ervaren, maar ook om anderen om hem heen te hebben die hem kunnen helpen. Door ons naar anderen toe afstandelijk te gedragen scheppen we zelfbeperkend karma in onszelf. Het is onze verantwoordelijkheid om anderen naar beste kunnen te helpen, want we maken deel uit van een organische eenheid, waarvan de delen dezelfde essentie hebben. Mededogen en een gevoel van medeleven voor allen vormen een uitstekende manier om te groeien en zijn een uitdrukking van wat edel en werkelijk menselijk is.
De sleutel tot het begrijpen van het heden ligt in de erkenning dat alles een oorzaak heeft en een gevolg zal hebben, omdat het heelal en alles daarin door hun vroegere activiteiten zijn gevormd. Ieder van ons heeft zichzelf door ontelbare levens gevormd tot precies wie we nu zijn, en door onze huidige gedachten, handelingen, en verlangens vormen we zelf onze toekomst. Onze reacties op degenen om ons heen brengen een patroon van oorzaken op gang dat in toekomstige verbintenissen met die individuen moet worden uitgewerkt. En zoals wij de grote voorraadschuur van ons karma uit het verleden zijn, evenzo is elke andere entiteit in de natuur haar eigen karma. Als mensen maken we deel uit van grotere entiteiten – zoals de aarde en het zonnestelsel – die ook karma scheppen dat de mensheid beïnvloedt evenals onze handelingen de kleinere levens beïnvloeden die ons lichaam samenstellen.
Er is een wisselwerking tussen de dingen en ze reageren op elkaar, want het heelal is een volledige eenheid, één enkel levend organisme, en niet een verzameling oppervlakkig samenhangende delen zoals het soms lijkt te zijn. Elk deel beïnvloedt ieder ogenblik het geheel, en wordt erdoor beïnvloed, en door deze wisselwerkingen werkt het heelal op zijn manier. Onze levens hebben een invloed op alles in en rondom ons; de gevolgen van wat we besluiten te denken en te doen en te voelen zijn niet beperkt tot alleen onszelf of degenen die we kennen. Als we voorbij de bekrompen, op onszelf gerichte aspecten van onszelf kunnen zien en in overeenstemming kunnen leven met de ruimere belangen van de talloze wezens die ons omringen, dan zullen we een positieve invloed van planetaire omvang worden, en karma scheppen dat een weldaad zal zijn, zowel nu als in de toekomst.