Theosophical University Press Agency

Inhoud deel 1

17. De dierenriem en zijn ouderdom

‘Alle mensen zijn geneigd een hoge dunk van hun eigen begripsvermogen te hebben, en vast te houden aan hun opvattingen’, zegt Jordan, en terecht voegt hij eraan toe: ‘En toch worden bijna alle mensen geleid door de opvattingen van anderen, en niet door die van henzelf; en men kan met meer recht zeggen dat ze hun meningen overnemen, dan dat ze die zelf vormen.’¹

Dit is dubbel waar als het gaat om wetenschappelijke opvattingen over ter discussie staande hypothesen – waarbij het vooroordeel en de vooropgezette meningen van zogenaamde ‘autoriteiten’ vaak beslissen over vraagstukken die voor de geschiedenis van levensbelang zijn. Bij onze geleerde oriëntalisten leven verschillende van zulke vooropgezette meningen, maar weinig daarvan zijn onrechtvaardiger of onlogischer dan de algemene misvatting met betrekking tot de ouderdom van de dierenriem. Dankzij de liefhebberij van enkele Duitse oriëntalisten hebben Engelse en Amerikaanse sanskritisten de opvatting van prof. Weber aanvaard dat de volkeren van India vóór de Macedonische inval geen idee of kennis van de dierenriem hadden, en dat de oude hindoes deze uit Griekenland in hun land hebben ingevoerd. En dan zeggen verschillende andere ‘autoriteiten’ ons dat geen enkel oosters volk de dierenriem kende voordat de Grieken zo vriendelijk waren hun buren met hun uitvinding bekend te maken. Dit ondanks het boek Job, dat zelfs volgens hun eigen verklaring het oudste van de Hebreeuwse canon is, en ongetwijfeld van vóór Mozes dateert, en dat spreekt over het maken ‘van Arcturus, Orion en de Pleiaden (Ash, Kesil en Kimah) en de kamers van het zuiden’,² van de Schorpioen en de mazzaroth – de twaalf tekens.³ Deze woorden houden, als ze al iets betekenen, kennis van de dierenriem in, zelfs bij de nomadische Arabische stammen. Het boek Job, zeggen ze, bestond minstens duizend jaar eerder dan Homerus en Hesiodus, de twee Griekse dichters die zelf ongeveer acht eeuwen voor de christelijke tijdrekening (!!) hebben geleefd.

Intussen zou iemand die liever Plato gelooft – die aantoont dat Homerus veel eerder leefde – op een aantal tekens van de dierenriem kunnen wijzen die in de Ilias en de Odyssee, in de orfische gedichten, en elders worden genoemd. Maar na de onzinnige hypothese van sommige hedendaagse critici dat Orpheus, Homerus en Hesiodus nooit hebben bestaan, schijnt het tijdverspilling deze schrijvers uit de oudheid zelfs maar te noemen. Het Arabische boek Job is voldoende bewijs, tenzij men zijn jammerklachten, samen met de gedichten van de twee Grieken en bovendien die van Linus, nu ook tot een patriottische vervalsing van de jood Aristobulus wil verklaren. Maar als de dierenriem bekend was in de tijd van Job, hoe konden de beschaafde en filosofische hindoes dan daarmee onbekend zijn gebleven?

Op gevaar af te worden getroffen door de pijlen van de hedendaagse kritiek – die door misbruik nogal stomp zijn geworden – willen we de lezer op de hoogte stellen van de geleerde opvatting van Bailly over dit onderwerp. Op redenering gebaseerde speculaties kunnen onjuist blijken te zijn. Wiskundige berekeningen berusten op een steviger basis. Met verschillende sterrenkundige verwijzingen in Job als uitgangspunt bedacht Bailly een ingenieuze manier om te bewijzen dat de eerste grondleggers van de wetenschap van de dierenriem behoorden tot een antediluviaal primitief volk. Het feit dat hij bereid schijnt te zijn in Thoth, Seth, en in Fu-hsi (van China) enkele van de bijbelse aartsvaders te zien, tast de geldigheid van zijn bewijs voor de ouderdom van de dierenriem niet aan.⁴ Zelfs als we terwille van de redenering zijn voorzichtige schatting van 3700 v.Chr. aanvaarden als de juiste tijd voor het ontstaan van deze wetenschap, dan is dit jaartal het onweerlegbare bewijs dat de dierenriem niet door de Grieken is uitgevonden, eenvoudig omdat ze 37 eeuwen vóór Christus nog niet als volk bestonden – in elk geval niet als een door de critici erkend historisch volk. Bailly berekende de tijd waarin de sterrenbeelden de atmosferische invloed manifesteerden die door Job de ‘lieflijke invloeden van de Pleiaden’⁵ wordt genoemd; van Kesil (Orion); en die van de woestijnregens in verband met de Schorpioen, het achtste sterrenbeeld. Omdat men steeds dezelfde indeling van de dierenriem en dezelfde namen van de planeten aantreft, die overal en altijd in eenzelfde volgorde worden gebruikt, en gelet op de onmogelijkheid dit alles aan toeval of aan een samenloop van omstandigheden toe te schrijven, ‘die nooit zulke overeenkomsten schept’, concludeerde hij dat aan de dierenriem werkelijk een hoge ouderdom moet worden toegekend.⁶

Als men verder aanneemt dat de Bijbel op elk gebied gezaghebbend is (en er zijn mensen die dat uit christelijke of kabbalistische overwegingen nog steeds geloven), dan wordt de dierenriem duidelijk genoemd in 2 Koningen 23:5. Voordat het ‘boek van de wet’ door Hilkia, de hogepriester, werd ‘gevonden’ (hfst. 22), waren de tekens van de dierenriem bekend en werden ze vereerd. Ze werden op dezelfde manier vereerd als de zon en de maan, omdat de ‘priesters, aan wie de koningen van Juda hadden opgedragen wierook te branden . . . voor Baäl, voor de zon, de maan, en de planeten, en voor alle menigten van de hemel’, of de twaalf tekens of sterrenbeelden, zoals de kanttekening in de Engelse Bijbel verklaart,⁷ dit bevel eeuwenlang hadden uitgevoerd. Pas in 624 v.Chr. werd aan hun afgodendienst een einde gemaakt door koning Josia.

Het Oude Testament staat vol toespelingen op de twaalf tekens van de dierenriem, en het hele stelsel is erop gebaseerd – helden, belangrijke figuren, en gebeurtenissen. Zo wordt in de droom van Jozef, die elf ‘sterren’ zag die bogen voor de twaalfde, die zijn ‘ster’ was, de dierenriem bedoeld.⁸ De rooms-katholieken hebben er bovendien een profetie van Christus in ontdekt, die volgens hen die twaalfde ster is, en van de elf apostelen; de afwezigheid van de twaalfde wordt ook beschouwd als een profetische toespeling op het verraad van Judas. De twaalf zonen van Jacob zijn weer een verwijzing naar hetzelfde, zoals Villalpandus terecht heeft aangetoond.⁹ Sir James Malcolm toont in zijn History of Persia (hfst. 7) aan dat al die overleveringen over de dierenriem in de Dabistan worden herhaald. Om de oorsprong ervan op te sporen, gaat hij terug tot de bloeitijd van de gouden eeuw van Iran, en merkt op dat een van de genoemde overleveringen zegt dat de genii van de planeten met dezelfde vormen en symbolen worden afgebeeld als die welke ze hadden aangenomen toen ze zich aan verschillende heilige profeten vertoonden, en dit heeft geleid tot het instellen van de rituelen die op de dierenriem zijn gebaseerd.

Pythagoras, en na hem Philo Judaeus, beschouwde het getal 12 als heel heilig. ‘De dodecaëder is een volmaakt getal.’ Het is het getal van de tekens van de dierenriem, voegt Philo eraan toe, die de zon in twaalf maanden bezoekt, en het is ter ere van dat symbool dat Mozes zijn volk in twaalf stammen verdeelde, de twaalf broden¹⁰ van de offergave instelde, en twaalf edelstenen bevestigde op het gewaad van de hogepriesters.¹¹

Volgens Seneca¹² onderwees Berosus het voorspellen van elke toekomstige gebeurtenis en ramp op basis van de dierenriem; en de door hem vastgestelde tijd voor de grote wereldbrand (pralaya), en die voor een zondvloed, blijken overeen te stemmen met de tijd die wordt gegeven in een oude Egyptische papyrus. Die tijd komt bij elke vernieuwing van de cyclus van het siderische jaar van 25.868 jaar. De namen van de Akkadische maanden werden genoemd naar, en ontleend aan, de namen van de tekens van de dierenriem, en de Akkadiërs zelf waren er veel eerder dan de Chaldeeën. Proctor toont in zijn Myths and Marvels of Astronomy aan dat de astronomen van de oudheid in 2400 v.Chr. een heel nauwkeurig sterrenkundig stelsel hadden verkregen; de hindoes rekenen hun kaliyuga vanaf een grote periodieke conjunctie van de planeten die 31 eeuwen vóór Christus plaatsvond; en toch waren het de Grieken die deelnamen aan de veldtocht van Alexander de Grote, die de Indo-Europese hindoes in de astronomie zouden hebben onderwezen!

Of de oorsprong van de dierenriem nu Indo-Europees of Egyptisch is, deze is in ieder geval ontzaglijk oud. Simplicius (6de eeuw n.Chr.) schrijft dat hij altijd had gehoord dat de Egyptenaren gedurende de laatste 630.000 jaar sterrenkundige waarnemingen hadden bijgehouden en opgetekend.¹³ G. Massey schijnt door deze mededeling te zijn geschrokken; hij merkt hierover in zijn Natural Genesis op: ‘Als we dit aantal jaren als maanden lezen, die de Egyptenaren volgens Eudoxus jaren noemden, dan zou dat nog altijd de duur van twee precessiecyclussen [of 51.736 jaar] opleveren.’¹⁴ Diogenes Laërtius voerde de sterrenkundige berekeningen van de Egyptenaren terug tot 48.863 jaar vóór Alexander de Grote.¹⁵ Martianus Capella bevestigt dit door het nageslacht mee te delen dat de Egyptenaren de astronomie meer dan 40.000 jaar lang in het geheim hadden bestudeerd, vóór ze hun kennis aan de wereld schonken.¹⁶

In Natural Genesis worden verschillende waardevolle citaten gegeven om de theorieën van de schrijver te ondersteunen, maar ze rechtvaardigen de stellingen van de geheime leer nog veel meer. Zo wordt bijvoorbeeld Plutarchus geciteerd, die in zijn Leven van Sulla zegt:

Op een dag toen de hemel helder was . . . hoorde men daarin het geluid van een trompet, zo luid, schril en droevig dat het de wereld . . . schrik aanjoeg. De Toscaanse wijzen zeiden dat het een nieuw mensenras en een hernieuwing van de wereld aankondigde; want ze beweerden dat er acht verschillende menssoorten waren, die alle verschilden in leven en gewoonten, en dat de hemel aan elk ervan haar tijd had toegewezen, die beperkt was door de omloop van het grote jaar [25.868 jaar].¹⁷

Dit doet sterk denken aan onze zeven mensenrassen, en aan het achtste – de ‘dierlijke mens’ – dat van het latere derde ras afstamde; en ook aan de opeenvolgende overstromingen en de vernietiging van de continenten, die ten slotte dat ras bijna geheel wegvaagden. Iamblichus zegt:

De Assyriërs hebben niet alleen de historische verslagen over 27 myriaden jaren [270.000 jaar] bewaard, zoals Hipparchus zegt, maar ook over alle apocatastasen¹⁸ en tijdperken van de zeven heersers van de wereld.¹⁹

Hier wordt de berekening van de esoterische leer zo dicht mogelijk benaderd. Want deze rekent 1.000.000 jaar voor ons huidige wortelras (het vijfde), en ongeveer 850.000 jaar sinds de overstroming van het laatste grote eiland (een deel van het continent), het Ruta van het vierde ras, of de Atlantiërs; Daitya, een klein eiland dat door een gemengd ras werd bewoond, werd ongeveer 270.000 jaar geleden, omstreeks de ijstijd, verwoest (zie deel 2). Maar de zeven heersers of de zeven grote dynastieën van goddelijke koningen behoren tot de overleveringen van ieder groot volk van de oudheid. Telkens wanneer er twaalf worden genoemd, zijn dit onveranderlijk de 12 tekens van de dierenriem.

Dit feit is zo duidelijk dat de rooms-katholieke schrijvers – vooral Franse ultramontanen – stilzwijgend zijn overeengekomen de twaalf joodse aartsvaders in verband te brengen met de tekens van de dierenriem. Dit wordt op een soort profetisch-mystieke manier gedaan, die voor vromen en onwetenden zou lijken op een ontzagwekkend teken, een stilzwijgende goddelijke erkenning van het ‘uitverkoren volk van God’, die vanaf het begin van de schepping de getallen van deze aartsvaders opzettelijk aan de hemel heeft getekend. Zo herkennen deze schrijvers (o.a. De Mirville) merkwaardig genoeg alle kenmerken van de 12 tekens van de dierenriem in de woorden die de stervende Jacob richtte tot zijn zonen, en in zijn beschrijving van de toekomst van elke stam.²⁰ Bovendien wordt gezegd dat de verschillende vaandels van diezelfde stammen dezelfde symbolen en namen vertoonden als de tekens die ook zijn te vinden in de 12 stenen van Urim en Thummim, en op de 12 vleugels van de cherubijn. Het bewijs van de juistheid van de beweerde overeenkomst wordt overgelaten aan de genoemde mystici. Deze overeenkomst luidt als volgt: De mens, of de Waterman, is in de sfeer van Ruben, van wie wordt gezegd dat hij ‘onstandvastig is als water’ (volgens de Vulgaat ‘snelstromend als water’); de Tweelingen, in die van de sterke broederlijke band van Simeon en Levi; de Leeuw, in die van Juda, ‘de sterke leeuw’ van zijn stam, ‘de leeuwenwelp’; de Vissen, in Zebulon, die ‘aan de haven van de zee zal wonen’; de Stier, in Issachar, omdat hij ‘een sterke ezel die ligt’ is, enz., en daarom in verband wordt gebracht met de stallen; de Maagd-Schorpioen is in de sfeer van Dan, die wordt beschreven als ‘een slang, een bijtende adder op het pad’, enz.; de Steenbok is in Naftali, ‘een losgelaten hinde (een hert)’; de Kreeft, in Benjamin, want hij is ‘vraatzuchtig’; de Weegschaal, in Aser, van wie ‘het brood vet zal zijn’; de Boogschutter, in Jozef, omdat ‘zijn boog krachtig standhield’. Het twaalfde teken, de Maagd (onafhankelijk gemaakt van de Schorpioen), is in Dina, de enige dochter van Jacob.²¹ De overlevering zegt dat de veronderstelde stammen de 12 tekens op hun vaandels droegen. Maar afgezien hiervan staat de Bijbel vol theo-kosmologische en sterrenkundige symbolen en personificaties.

Men kan zich dan nog afvragen: als het lot van de werkelijke levende aartsvaders zo onverbrekelijk was verbonden met de dierenriem, hoe komt het dan dat na het verlies van de tien stammen, niet ook tien van de twaalf tekens op wonderbaarlijke manier uit de sterrenhemel zijn verdwenen? Maar dit is niet van groot belang. Laten we ons liever bezighouden met de geschiedenis van de dierenriem zelf.

De lezer kan misschien worden herinnerd aan enige meningen over dit onderwerp die naar voren zijn gebracht door verschillende hoge autoriteiten in de wetenschap.

Newton dacht dat het ontstaan van de dierenriem is terug te voeren op de tocht van de Argonauten; en Dulaure stelde de oorsprong ervan vast op 6500 v.Chr., precies 2496 jaar vóór de schepping van de wereld volgens de chronologie van de Bijbel.

Volgens Creuzer is het heel gemakkelijk om aan te tonen dat de meeste theogonieën nauw verbonden zijn met religieuze kalenders, en uit de dierenriem zijn ontstaan – misschien niet precies de ons nu bekende dierenriem, maar in ieder geval één die er erg op lijkt. Hij is ervan overtuigd dat de dierenriem en zijn mystieke relaties in een of andere vorm ten grondslag liggen aan alle mythologieën, en dat hij al eeuwen daarvóór in de oude vorm had bestaan; als gevolg van een bijzondere samenloop van omstandigheden kreeg hij vervolgens het tegenwoordige sterrenkundige kleed.²²

Of ‘de genii van de planeten’ (onze dhyani-chohans van de bovenaardse sferen) zich, zoals in de Dabistan wordt beweerd, aan ‘heilige profeten’ vertoonden of niet, het schijnt dat grote figuren en krijgers in de oudheid, toen astrologische magie en theofanie in Chaldea hand in hand gingen, op eenzelfde manier werden begunstigd. Want Xenophon, geen gewoon mens, vertelt ons over Cyrus, dat deze koning op zijn sterfbed de goden en helden vurig bedankte dat zijzelf hem zo vaak hadden onderwezen over de tekens aan de hemel, ἐν οὐρανίοις σημείοις.²³

Hoe kan men verklaren dat de tekens van de dierenriem in de oudste theogonieën worden aangetroffen, als men aan de kennis over de dierenriem niet de hoogste ouderdom en universaliteit toeschrijft? Men zegt dat Laplace heel verbaasd was bij de gedachte dat de dagen Mercurius (woensdag), Venus (vrijdag), Jupiter (donderdag), Saturnus (zaterdag), en andere in India en in Noord-Europa als dagen van de week in dezelfde volgorde staan en dezelfde namen hebben.

Probeer maar eens door middel van de huidige theorie van autochtone beschavingen, die nu zo in de mode is, te verklaren hoe volkeren zonder gemeenschappelijke voorouders, overleveringen of geboorteplaats, erin konden slagen een soort hemels schimmenspel uit te denken, een echte warboel van sterrennamen, zonder volgorde of doel, en zonder symbolische relatie met de sterrenbeelden die ze voorstellen, en blijkbaar nog minder met de fasen van ons aardse leven die ze moeten aanduiden!²⁴

Dit kan alleen als er een algemene bedoeling en een universele oorzaak en geloofsovertuiging aan dit alles ten grondslag ligt.

Dupuis heeft heel terecht hetzelfde verklaard. Hij zegt:

Het is onmogelijk het geringste spoor van overeenkomst te ontdekken tussen de delen van de hemel en de sterrenbeelden die de astronomen daar willekeurig hebben geschetst, en anderzijds is toeval onmogelijk.²⁵

Toeval is beslist ‘onmogelijk’. Er is geen ‘toeval’ in de natuur, waarin alles wiskundig is gerangschikt en waarvan de eenheden in onderling verband staan. ‘Toeval’, zegt Coleridge, ‘is slechts het pseudoniem voor God [of de natuur] voor die bijzondere gevallen die hij niet openlijk wenst te ondertekenen’.²⁶ Vervang het woord ‘God’ door karma, en het wordt een oosters axioma. De ‘profetieën’ op basis van de dierenriem, zoals ze door christelijke mystici worden genoemd, wijzen daarom nooit op één bepaalde gebeurtenis, hoe plechtig en heilig deze voor een deel van de mensheid misschien ook is, maar op steeds terugkerende, periodieke natuurwetten, die slechts worden begrepen door hen die door de sterrengoden zelf zijn ingewijd.

Geen occultist, en geen astroloog uit het Oosten, zal het ooit eens zijn met christelijke mystici of zelfs met de mystieke astronomie van Kepler, ondanks zijn grote wetenschappelijke kennis en geleerdheid; eenvoudig omdat, zelfs als zijn vooronderstellingen geheel juist zijn, zijn conclusies daaruit eenzijdig zijn en vertekend door christelijke vooroordelen. Waar christenen een profetie in ontdekken die rechtstreeks verwijst naar de verlosser, zien andere volkeren een symbool van een eeuwige wet die voor het huidige manvantara is vastgesteld. Waarom zou men in de Vissen een directe verwijzing naar Christus zien – een van de verschillende wereldhervormers, alleen voor zijn naaste volgelingen een verlosser, maar voor alle anderen slechts een groot en glorieus ingewijde – als dat sterrenbeeld straalt als een symbool van alle vroegere, tegenwoordige, en toekomstige spirituele verlossers die licht verspreiden en verstandelijke duisternis verdrijven? Christelijke kenners van de symboliek hebben geprobeerd te bewijzen dat dit het teken was van Efraïm (de zoon van Jozef), de uitverkorene van Jacob, en dat ‘de uitverkoren messias’, de Ἰχθύς van de eerste christenen, daarom moest worden geboren op het moment dat de zon in het sterrenbeeld Vissen (Pisces) kwam. Maar als Jezus van Nazareth die messias was – werd hij dan werkelijk op dat ‘moment’ geboren, of liet men hem toen geboren worden door middel van een aanpassing door theologen, die alleen probeerden hun vooropgezette meningen te laten overeenstemmen met siderische feiten en volksgeloof? Iedereen weet dat de werkelijke tijd en het jaar van de geboorte van Jezus volstrekt onbekend zijn. En de joden – hun voorvaderen gaven aan het woord dag zowel de betekenis ‘vis’ als ‘messias’ – zijn de eersten die bij de geforceerde ontwikkeling van hun rabbijnse taal deze christelijke bewering ontkennen. En wat te denken van de verdere feiten dat de brahmanen hun ‘messias’, de eeuwige avatara Vishnu, ook in verband brengen met een vis en de zondvloed, en dat de Babyloniërs van hun Dag-on eveneens een vis en een messias maakten, de mens-vis en profeet?

Onder egyptologen zijn er van die geleerde beeldenstormers die zeggen dat ‘toen de farizeeën een ‘teken uit de hemel’ vroegen, Jezus zei, ‘er zal geen ander teken worden gegeven dan het teken van Jonas’ (Matth. 16:4). . . . Het teken van Jonas is dat van de Oan of vis-mens van Ninevé. . . . Er was ongetwijfeld geen ander teken dan dat van de zon die werd herboren in de Vissen. De stem van de geheime wijsheid zegt dat zij die uitzien naar een teken, geen ander kunnen krijgen dan dat van de terugkerende vis-mens Ichthys, Oannes, of Jonas – die geen vlees kon worden.’²⁷

Het lijkt erop dat Kepler als een vaststaand feit stelde dat alle planeten op het moment van de ‘incarnatie’ in conjunctie stonden in het teken Vissen, dat door de joden (de kabbalisten) het ‘sterrenbeeld van de messias’ wordt genoemd. ‘In dit sterrenbeeld’, verzekerde Kepler, ‘bevond de ster van de wijzen zich.’ Deze bewering, die door dr. Sepp²⁸ wordt geciteerd, moedigde laatstgenoemde aan op te merken dat:

alle joodse overleveringen die deze ster aankondigen, die vele volkeren hebben gezien [!],²⁹ eraan toevoegden dat deze de zeventig planeten in zich zou opnemen die toezien op het lot van verschillende volkeren op deze bol.³⁰ Volgens deze natuur-profetieën . . . stond in de sterren van het firmament geschreven dat de messias zou worden geboren in het maanjaar van de wereld 4320, in dat gedenkwaardige jaar waarin het hele koor van de planeten zijn jubeljaar zou vieren.³¹

Aan het begin van de 19de eeuw was het een rage om van de hindoes herstel te eisen voor een beweerde roof bij de joden van hun ‘goden’, aartsvaders en tijdrekening. Wilford had Noach herkend in Prithi en in Satyavrata, Enos in Dhruva, en zelfs Assur in Isvara. Toch zouden ten minste enkele oriëntalisten, na jarenlang in India te hebben gewoond, moeten weten dat niet alleen de hindoes deze personen hadden, of hun grote tijdperk in vier kleinere hadden ingedeeld. Niettemin leefden schrijvers in de Asiatic Researches zich uit in de buitensporigste speculaties.

S.A. Mackey, de ‘filosoof, astronoom, en schoenmaker’ uit Norwich, zegt heel treffend:

Christelijke theologen vinden het hun plicht te schrijven tegen de lange tijdperken van de hindoechronologie, en dat kan hen misschien worden vergeven. Maar wanneer een geleerde de namen en getallen van de Ouden geweld aandoet, en ze in een vorm perst en wringt met een betekenis die geheel vreemd is aan de bedoeling van de schrijvers uit de oudheid – een vorm die, na op die manier te zijn verminkt, zó precies past bij een grillige gedachte die al in zijn brein bestond dat hij doet alsof hij verbaasd is over de ontdekking – dan kan ik niet van mening zijn dat hem dat zonder meer kan worden vergeven.³²

Hiermee wordt kapitein (later kolonel) Wilford bedoeld, maar de woorden kunnen op meer dan een van onze hedendaagse oriëntalisten worden toegepast. Wilford was de eerste die zijn ongelukkige speculaties over de hindoechronologie en de Purana’s bekroonde door de 4.320.000 jaar in verband te brengen met de bijbelse chronologie, en het getal eenvoudig terug te brengen tot 4320 jaar (het veronderstelde maanjaar van de geboorte van Jezus), en dr. Sepp heeft dit denkbeeld eenvoudig van deze dappere officier overgenomen. Bovendien bleef hij hierin zowel joods eigendom als een christelijke profetie zien, en beschuldigde zo de Indo-Europeanen ervan zich een Semitische openbaring te hebben toegeëigend, terwijl het omgekeerd was. De joden hoeven er ook niet van te worden beschuldigd dat ze van de hindoes hebben geroofd; Ezra wist waarschijnlijk niets over hun getallen. Ze hadden die duidelijk en ontegenzeglijk aan de Chaldeeën ontleend, tegelijk met hun goden. Van de 432.000 jaar van de Chaldeeuwse goddelijke dynastieën³³ maakten ze 4320 maanjaren vanaf de schepping van de wereld tot de christelijke jaartelling, en de Babylonische en Egyptische goden veranderden ze even rustig en bescheiden in aartsvaders. Ieder volk heeft zich in meer of mindere mate schuldig gemaakt aan zo’n omwerking en aanpassing van een (vroeger gemeenschappelijk) pantheon van universele goden tot nationale stamgoden en helden. In zijn nieuwe vorm in de Pentateuch was het hun eigendom, en geen Israëliet heeft het ooit aan een ander volk opgedrongen – en nog het minst aan de Europeanen.

Zonder langer bij deze heel onwetenschappelijke tijdrekening te blijven stilstaan dan nodig is, kunnen we enige opmerkingen maken die relevant kunnen blijken. Deze getallen van 4320 maanjaren van de wereld (in de Bijbel worden de zonnejaren gebruikt) zijn als zodanig niet uit de lucht gegrepen, zelfs al worden ze verkeerd toegepast; want ze vormen alleen maar de verwrongen echo van de oorspronkelijke esoterische en later brahmaanse leer over de yuga’s. Een ‘dag’ van Brahma is gelijk aan 4.320.000.000 jaar, evenals een ‘nacht’ van Brahma, of de duur van pralaya, waarna een nieuwe zon zich triomfantelijk verheft gedurende een nieuw manvantara, voor de zevenvoudige keten die hij verlicht. Deze leer was eeuwen vóór het christelijk tijdperk doorgedrongen tot Palestina en Europa (zie Isis ontsluierd, 1:83-4), en behoorde tot het denken van de mozaïsche joden, die er hun kleine cyclus op baseerden. Ze kwam echter pas volledig tot uitdrukking door de christelijke tijdrekenaars van de Bijbel, die deze leer overnamen, evenals de 25ste december, de dag waarop, zoals men zegt, alle zonnegoden zijn geïncarneerd. Is het dan een wonder dat men de messias geboren liet worden in ‘het maanjaar van de wereld 4320’? De ‘zoon van gerechtigheid en verlossing’ was opnieuw opgestaan en had de pralaya-duisternis van de chaos en het niet-zijn op het gebied van onze objectieve kleine bol en keten verdreven. Toen het voorwerp van verering eenmaal was vastgesteld, was het gemakkelijk om de veronderstelde gebeurtenissen van zijn geboorte, leven, en dood in overeenstemming te brengen met de eisen van de dierenriem en met de oude overleveringen, hoewel ze voor deze gelegenheid wat moesten worden omgevormd.

Zo wordt begrijpelijk wat Kepler, als vooraanstaand astronoom, zei. Hij erkende het grote en universele belang van al deze planeetconjuncties, ‘waarvan elk’ – zoals hij terecht zei – ‘een climacterisch jaar van de mensheid vormt’.³⁴ De zeldzame conjunctie van Saturnus, Jupiter, en Mars heeft haar betekenis en belang omdat deze bepaalde grote gevolgen heeft, zowel in India en China als in Europa, voor de respectieve mystici van al die landen. En het is slechts arrogantie om te beweren dat de natuur alleen Christus op het oog had, toen ze haar (voor niet-ingewijden) fantastische en betekenisloze constellaties vormde. Als men beweert dat het geen toeval was dat de oude architecten van de dierenriem duizenden jaren geleden het teken Stier met een sterretje (alfa) hebben aangeduid, terwijl men er geen beter en doorslaggevender bewijs voor heeft dat het een profetie voor het ‘woord’ of Christus is, dan dat de alef van Taurus ‘de ene’ en de eerste betekent, en dat Christus ook de alfa of de ene was, dan kan men op meer dan één manier aantonen dat dit bewijs vreemd en ondeugdelijk is. Om te beginnen bestond de dierenriem in ieder geval al vóór het christelijk tijdperk; verder waren alle zonnegoden mystiek verbonden met dat sterrenbeeld (Stier) – Osiris bijvoorbeeld – en werden alle door hun respectieve vereerders ‘de Eerste’ genoemd. Vervolgens waren de samenstellers van de mystieke benamingen die aan de christelijke verlosser werden gegeven, allemaal in meer of mindere mate bekend met de betekenis van de tekens van de dierenriem; en het ligt meer voor de hand te veronderstellen dat ze hun beweringen zo hebben ingekleed dat deze beantwoorden aan de mystieke tekens, dan dat die tekens miljoenen jaren lang zouden hebben geschitterd als een voorspelling voor een deel van de mensheid, zonder rekening te houden met de talloze generaties die eraan waren voorafgegaan en die erna zouden worden geboren.

Het is geen toeval [zegt men ons] dat men op sommige afbeeldingen de kop van die stier [Taurus] op een troon heeft geplaatst, terwijl hij met het ansatakruis op zijn horens een Draak probeert weg te duwen; vooral omdat het sterrenbeeld Stier ‘de grote stad van God en de moeder van openbaringen’ werd genoemd, en ook ‘degene die de goddelijke stem weergeeft’, de Apis pacis van Hermontis in Egypte, die [zoals de kerkvaders de wereld willen doen geloven] orakels uitsprak die betrekking hadden op de geboorte van de verlosser.³⁵

Op deze theologische arrogantie kan men verschillende antwoorden geven. Ten eerste hebben het Egyptische ansatakruis, of de tau, het jain-kruis, of de swastika, en het christelijke kruis alle dezelfde betekenis. Ten tweede gaf geen enkel volk of natie, behalve de christenen, aan de Draak de betekenis die men er nu aan geeft. De slang was het symbool van wijsheid, en de Stier (Taurus) het symbool van fysieke of aardse voortplanting. Zo zou de Stier, die de Draak, of de spirituele goddelijke wijsheid, wegstoot met de tau, of het kruis – dat esoterisch ‘de basis en het geraamte is van alles wat is gebouwd’³⁶ – een volkomen fallische, fysiologische betekenis hebben, als hij niet nog een andere betekenis had die onbekend is aan onze bijbelgeleerden en kenners van de symboliek. In elk geval verwijst Taurus niet in het bijzonder naar het Verbum van Johannes, behalve misschien in algemene zin. De Taurus (die tussen haakjes geen lam is, maar een stier) was in elke kosmogonie heilig, zowel bij de hindoes als bij de zoroastriërs, bij de Chaldeeën en bij de Egyptenaren. Dat weet elke schooljongen.

Het kan misschien het geheugen van onze theosofen helpen opfrissen als we hen verwijzen naar wat in Isis (2:573ev) over bepaalde passages in de Openbaringen (hfst. 12) wordt gezegd over de Maagd en de Draak, en over de periodieke geboorten en wedergeboorten van wereldverlossers – zonnegoden – die men bij alle volkeren aantreft.

In 1853 hield de geleerde Érard-Mollien voor het Institut de France een lezing die de ouderdom moest aantonen van de Indiase dierenriem. Hij ontdekte dat de wortel en de filosofie van de belangrijkste religieuze feesten van dat land in de tekens van de dierenriem besloten liggen; en de oorsprong van die religieuze ceremoniën gaat terug tot in de nacht van de tijd, ten minste 3000 v.Chr., zoals de spreker probeerde te bewijzen. Hij dacht dat de dierenriem van de hindoes veel ouder is dan de dierenriem van de Grieken, en daarvan in enkele opzichten enorm verschilt. Men ziet er de Draak op een boom, aan de voet waarvan de ‘maagd’, Kanya-Durga, een van de oudste godinnen, is geplaatst op een leeuw die de zonnewagen achter zich aan trekt. Hij voegde eraan toe:

Dit is de reden waarom deze maagd Durga niet eenvoudig een herinnering aan een sterrenkundig feit is, maar de oudste godheid van de Indiase Olympus. Ze is duidelijk dezelfde over wie alle sibillijnse boeken spraken – boeken die voor Vergilius een bron van inspiratie zijn geweest. Ze is de maagd van wie de terugkeer werd voorspeld als een teken van universele vernieuwing . . . En als we zien dat de maanden door het Malayalam-sprekende volk van Zuid-India nog steeds worden genoemd naar de namen van de godheden van deze zonne-dierenriem – waarom zou dat volk dan de dierenriem van zijn voorouders hebben opgegeven om zich te belasten met die van de Grieken? Integendeel, alles duidt erop dat deze tekens van de dierenriem aan de Grieken zijn overgeleverd door de Chaldeeën, die ze weer van de brahmanen hadden.³⁷

Dit alles vormt een erg mager bewijs. Maar we moeten ook bedenken wat werd gezegd en aanvaard door de tijdgenoten van Volney, die opmerkt dat uit het feit dat de Ram in 1447 v.Chr. in zijn 15de graad stond, volgt dat de eerste graad van ‘Weegschaal’ niet later dan in 15.194 v.Chr. had kunnen samenvallen met de lente-equinox; telt men hier de 1790 jaar na Christus bij op, dan blijkt dat er 16.984 jaar zijn verstreken sinds de oorsprong van de dierenriem.³⁸

Bovendien schrijft dr. Schlegel in zijn Uranographie Chinoise³⁹ aan de Chinese sterrenkundige hemelsfeer een ouderdom van 18.000 jaar toe.

Omdat het citeren van meningen zonder afdoende bewijs weinig nut heeft, is het misschien beter om naar wetenschappelijk bewijsmateriaal te kijken. Bailly, de beroemde Franse astronoom uit de 18de eeuw, lid van de Académie, enz., beweert dat de sterrenkundige stelsels van de hindoes verreweg de oudste zijn, en dat de Egyptenaren, de Grieken, de Romeinen, en zelfs de joden hun kennis aan hen ontleenden. Ter ondersteuning van deze opvatting zegt hij:

De astronomen van vóór 1491 zijn ten eerste de Grieken van Alexandrië; Hipparchus, die 125 jaar vóór onze tijdrekening leefde, en Ptolemeus, 260 jaar na Hipparchus. Na hen volgden de Arabieren, die de studie van de astronomie in de 9de eeuw nieuw leven inbliezen. Deze werden opgevolgd door de Perzen en de Tartaren, aan wie we de tabellen van Nasir al-Din Tusi in 1269, en die van Ulugh-beg in 1437, te danken hebben. Dit is de bekende reeks gebeurtenissen in Azië vóór de Indiase epoche⁴⁰ 1491. Wat is hier dan een epoche? Het is de waarneming van de astronomische lengte van een ster op een gegeven moment, de plaats aan de hemel waar deze werd gezien, en die dient als referentiepunt, als uitgangspunt, vanwaar zowel de vroegere als de toekomstige standen van de ster uit haar waargenomen beweging zijn te berekenen. Maar een epoche is nutteloos als de beweging van de ster niet is vastgelegd. Voor een volk dat nog onbekend is met de wetenschap en dat een vreemde astronomie moet lenen, is het vastleggen van een epoche geen probleem, omdat de enige waarneming die nodig is, op elk moment kan worden gedaan. Maar wat het vooral nodig heeft, en wat het moet lenen, zijn die elementen die afhankelijk zijn van een nauwkeurige vastlegging, en die voortdurende waarneming vereisen; vooral die bewegingen die afhankelijk zijn van de tijd, en die alleen nauwkeurig kunnen worden vastgelegd door eeuwenlange waarneming. De gegevens over deze bewegingen moeten dus worden ontleend aan een volk dat zulke waarnemingen heeft verricht, en het werk van eeuwen achter zich heeft. We concluderen hieruit dat een nieuw volk niet de epochen aan een oud volk zal ontlenen zonder ook de ‘gemiddelde bewegingen’ van hen over te nemen. Als we van dit beginsel uitgaan, zullen we ontdekken dat de hindoe-epochen 1491 en 3102 niet kunnen zijn ontleend aan die van Ptolemeus of Ulugh-beg.

Er blijft dan nog de veronderstelling over dat de hindoes, toen ze hun waarnemingen van 1491 vergeleken met de eerder door Ulugh-beg en Ptolemeus gemaakte, de intervallen tussen deze waarnemingen hebben gebruikt om de ‘gemiddelde bewegingen’ vast te stellen. De tijd van Ulugh-beg ligt voor zo’n vaststelling te kort in het verleden; terwijl de tijden van Ptolemeus en Hipparchus nauwelijks ver genoeg terug liggen. Maar als de bewegingen volgens de hindoes met behulp van deze vergelijkingen waren vastgesteld, zouden de epochen met elkaar in verband staan. Uitgaande van de epochen van Ulugh-beg en Ptolemeus zouden we tot alle epochen van de hindoes moeten komen. Maar dit is niet het geval. Dus waren andere epochen óf onbekend aan de hindoes óf nutteloos voor hen.⁴¹

We kunnen hieraan een andere belangrijke overweging toevoegen. Als een volk de methoden of de gemiddelde bewegingen in zijn sterrenkundige tabellen aan zijn buurvolkeren moet ontlenen, heeft het er nog meer behoefte aan om ook de kennis van de onregelmatigheden van de bewegingen van de hemellichamen, de bewegingen van het apogeum, van de knopen, en van de helling van de ecliptica over te nemen; kortom al die elementen die – om ze nauwkeurig te kunnen bepalen – de kunst van het waarnemen, enig gebruik van instrumenten, en grote ijver vereisen. Al deze sterrenkundige elementen, die bij de Grieken van Alexandrië, de Arabieren, de Perzen en de Tartaren min of meer verschillen, vertonen geen enkele overeenkomst met die van de hindoes. Laatstgenoemden hebben dus niets van hun buren overgenomen.

Als de hindoes hun epoche niet hebben overgenomen, moeten ze een eigen epoche hebben gehad, gebaseerd op hun eigen waarnemingen; en dit moet óf de epoche van het jaar 1491 na, óf die van het jaar 3102 vóór onze jaartelling zijn; laatstgenoemde ligt 4592 jaar vóór 1491. We moeten tussen deze twee epochen kiezen en besluiten welke ervan op waarneming berust. Maar voordat we de argumenten noemen die voor het onderwerp beslissend kunnen en moeten zijn, zullen we enkele opmerkingen maken, gericht aan mensen die misschien geneigd zijn te geloven dat de hindoes pas door de moderne waarnemingen en berekeningen in staat waren om de standen van de hemellichamen in het verleden vast te stellen. Het is lang niet gemakkelijk de bewegingen van de hemellichamen zó nauwkeurig te bepalen dat men 4592 jaar kan teruggaan in de tijd, en de verschijnselen kan beschrijven die in die periode moeten hebben plaatsgevonden.

Tegenwoordig bezitten we voortreffelijke instrumenten; gedurende twee of drie eeuwen heeft men nauwkeurige waarnemingen verricht, die ons al in staat stellen de gemiddelde bewegingen van de planeten met aanzienlijke nauwkeurigheid te berekenen; we hebben de waarnemingen van de Chaldeeën, van Hipparchus en Ptolemeus, die ons, doordat ze ver in het verleden liggen, in staat stellen deze bewegingen met nog grotere zekerheid vast te stellen. Toch kunnen we de waarnemingen tijdens de lange periode tussen de Chaldeeën en onszelf niet met constante nauwkeurigheid weergeven; en nog minder kunnen we de gebeurtenissen die 4592 jaar vóór onze tijd plaatsvonden, precies bepalen. Cassini en Mayer hebben ieder de seculaire beweging van de maan vastgesteld, en hun uitkomsten verschillen 3 min. 43 sec. Dit verschil zou na 46 eeuwen leiden tot een onzekerheid van bijna drie graden in de positie van de maan. Ongetwijfeld is een van deze berekeningen nauwkeuriger dan de andere; slechts door waarnemingen van heel vroege datum kan men beslissen welke de beste is. Maar voor heel oude tijden, waarover waarnemingen ontbreken, moeten we, wat de verschijnselen betreft, onzeker zijn. Hoe konden de hindoes dan van het jaar 1491 n.Chr. hebben teruggerekend tot het jaar 3102 vóór onze jaartelling, als ze pas kortgeleden zijn begonnen de astronomie te bestuderen?

De oosterlingen zijn nooit geweest wat wij zijn. Hoe hoog we hun kennis ook mogen aanslaan na bestudering van hun astronomie, het is niet aannemelijk dat ze ooit dat grote instrumentarium hebben bezeten dat onze moderne sterrenwachten kenmerkt, en dat het resultaat is van gelijktijdige vooruitgang in verschillende wetenschappen. Evenmin konden ze dat genie voor ontdekkingen hebben gehad dat tot dusver uitsluitend aan Europa scheen toe te behoren, en dat, doordat het de rol van de tijd overneemt, de snelle vooruitgang van de wetenschap en van het menselijk denken veroorzaakt. Als de Aziaten machtig, geleerd en wijs zijn geweest, dan brachten macht en tijd al hun verdiensten en successen teweeg. Hun rijken zijn door macht gesticht of verwoest; nu eens heeft die macht gebouwen van indrukwekkende omvang laten verrijzen, dan weer heeft ze ze tot eerbiedwaardige ruïnes teruggebracht; en terwijl deze gebeurtenissen elkaar afwisselden, werd door geduld kennis verzameld, en bracht langdurige ervaring wijsheid voort. Door hun hoge ouderdom verkregen de volkeren van het Oosten hun wetenschappelijke reputatie.

Als de hindoes in 1491 voldoende nauwkeurig bekend waren met de bewegingen aan de hemel om in staat te zijn 4592 jaar terug te rekenen, dan volgt daaruit dat ze deze kennis alleen uit heel oude waarnemingen konden hebben verkregen. Als men toegeeft dat ze dat soort kennis hadden, terwijl men ontkent dat ze over de waarnemingen beschikten waaruit deze is afgeleid, veronderstelt men een onmogelijkheid; dit zou gelijkstaan met aan te nemen dat ze al bij het begin van hun loopbaan de vruchten van tijd en ervaring hadden geplukt. Als men aan de andere kant aanneemt dat hun epoche 3102 reëel is, zou daaruit volgen dat de hindoes eenvoudig eeuwenlang op dezelfde manier zijn doorgegaan tot het jaar 1491 van onze tijdrekening. De tijd zelf was dus hun leermeester; ze kenden de bewegingen van de hemellichamen in deze tijdperken, omdat ze ze hadden gezien; en door het langdurige verblijf van het hindoevolk op aarde zijn hun verslagen betrouwbaar en hun berekeningen nauwkeurig.

Het schijnt dat het probleem, welke van de twee epochen 3102 en 1491 de werkelijke is, moet worden opgelost op grond van één enkele overweging, nl. dat de Ouden in het algemeen, en de hindoes in het bijzonder, alleen eclipsen hebben berekend, en dus waargenomen, zoals blijkt uit hun tabellen.

Er was op het moment van de epoche 1491 geen zonsverduistering, en ook geen maansverduistering veertien dagen ervoor of erna. De epoche 1491 is dus niet op waarneming gebaseerd. Wat de epoche 3102 v.Chr. betreft, de brahmanen van Tirvalour plaatsen deze bij zonsopgang op 18 februari. De zon stond toen volgens zijn werkelijke astronomische lengte op het beginpunt van de dierenriem. De andere tabellen laten zien dat de maan de voorafgaande middernacht op dezelfde plaats stond, maar volgens haar gemiddelde lengte. De brahmanen zeggen ook dat dit beginpunt, de oorsprong van hun dierenriem, in het jaar 3102 v.Chr. 54 graden achter de equinox stond. Hieruit volgt dat de oorsprong – het eerste punt van hun dierenriem – in de zesde graad van Waterman⁴² lag.

Er vond dus ongeveer in die tijd en op die plaats een gewone conjunctie plaats; en deze conjunctie staat inderdaad aangegeven in onze beste tabellen: die van Lacaille voor de zon en die van Mayer voor de maan. Er was geen zonsverduistering, omdat de maan te ver van de knoop stond; maar veertien dagen later, toen de maan de knoop was genaderd, moet deze zijn verduisterd. Als men de tabellen van Mayer gebruikt zonder correctie voor de versnelling, geven deze die verduistering aan, maar laten deze overdag plaatsvinden op een moment dat ze in India niet kon zijn waargenomen. Volgens de tabellen van Cassini had de verduistering ’s nachts plaats, wat aantoont dat de door Mayer aangenomen bewegingen – als men geen rekening houdt met de acceleratie – te snel zijn voor eeuwen die in een ver verleden liggen; en wat ook bewijst dat we ondanks de verbetering van onze kennis nog steeds geen zekerheid kunnen hebben over de werkelijke toestand van de hemel in vroeger tijden.

Daarom geloven we dat van de twee hindoe-epochen het jaar 3102 de juiste is, omdat deze vergezeld ging van een eclips die kon worden waargenomen, en die moet hebben gediend om deze vast te leggen. Dit is een eerste bewijs voor de juistheid van de lengten die voor dat moment door de hindoes aan de zon en de maan zijn toegeschreven. Dit bewijs zou misschien voldoende zijn, maar deze oude bepaling van het tijdpunt wordt heel belangrijk om de bewegingen van deze hemellichamen te verifiëren, en moet daarom worden bevestigd door elk mogelijk bewijs van haar echtheid.

We merken in de eerste plaats op dat de hindoes twee epochen schijnen te hebben gecombineerd tot die van het jaar 3102 v.Chr. De brahmanen van Tirvalour rekenen aanvankelijk vanaf het eerste moment van het kaliyuga, maar ze hebben een tweede epoche die 2 dagen 3 uur 32 minuten en 30 seconden later valt. Laatstgenoemde is de werkelijke sterrenkundige epoche, terwijl de eerste een burgerlijke jaartelling schijnt te zijn. Maar als deze epoche van het kaliyuga geen werkelijkheidswaarde heeft, en alleen de uitkomst van een berekening was, waarom zouden deze epochen dan zo moeten worden gescheiden? De berekende sterrenkundige epoche zou die van het kaliyuga zijn geworden, die dan zou zijn begonnen bij de conjunctie van de zon en de maan, zoals het geval is met de epochen van de drie andere tabellen. Ze moeten een reden hebben gehad om onderscheid te maken tussen die twee; en deze reden kan alleen zijn gelegen in de omstandigheden rond de epoche, die dus niet de uitkomst van een berekening kan zijn. Dit is nog niet alles; uitgaande van de zonne-epoche, die wordt bepaald door het opkomen van de zon . . . op 18 februari 3102, en 2 dagen 3 uur 32 minuten en 30 seconden teruggaande, komen we tot 2 uur 27 minuten en 30 seconden in de ochtend van 16 februari. Dit is het moment waarop het kaliyuga begint. Het is merkwaardig dat men dit tijdperk niet heeft laten beginnen met een van de vier hoofdgedeelten van de dag. Men zou kunnen denken dat de epoche om middernacht zou zijn, en dat de 2 uur 27 minuten en 30 seconden een meridiaancorrectie vormen. Maar wat ook de reden was voor het vaststellen van dit moment, het is duidelijk dat als deze epoche de uitkomst van een berekening was, het even gemakkelijk zou zijn geweest deze terug te brengen tot middernacht, om de epoche te laten overeenkomen met het begin van een van de hoofdgedeelten van de dag, in plaats van met een moment dat wordt bepaald door een gedeelte van de dag.

Ten tweede. De hindoes beweren dat er bij het begin van het kaliyuga een conjunctie van alle planeten was. Hun tabellen geven deze conjunctie aan, terwijl ook de onze aangeven dat deze werkelijk kan hebben plaatsgevonden. Jupiter en Mercurius stonden precies in dezelfde graad van de ecliptica; Mars was er 8° en Saturnus 17° van verwijderd. Hieruit volgt dat rond die tijd, of ongeveer veertien dagen na het begin van het kaliyuga, . . . de hindoes vier planeten achtereenvolgens uit de zonnestralen tevoorschijn zagen komen, eerst Saturnus, dan Mars, toen Jupiter en Mercurius, en deze planeten schenen in een vrij kleine ruimte te zijn verenigd. Hoewel Venus er niet bij was, was de zucht naar het wonderbaarlijke de oorzaak ervan dat het een algemene conjunctie van alle planeten werd genoemd. Het getuigenis van de brahmanen komt hier overeen met dat van onze tabellen; en dit bewijsmateriaal, het resultaat van een overlevering, moet op werkelijke waarneming berusten.

Ten derde. We kunnen opmerken dat dit verschijnsel ongeveer veertien dagen na de epoche zichtbaar was, precies op het moment dat de maansverduistering moet zijn waargenomen, die diende om de epoche vast te stellen. De twee waarnemingen bevestigen elkaar, en wie de ene heeft gedaan, moet ook de andere hebben verricht.

Ten vierde. We kunnen ook aannemen dat de hindoes tegelijkertijd de plaats van de maanknoop vaststelden; hun berekening schijnt daarop te wijzen. Ze geven de lengte van dit punt van de maanbaan op het moment van hun epoche, en hierbij voegen ze een constante van 40 minuten, wat overeenkomt met de beweging van de knoop in 12 dagen en 14 uur. Het lijkt alsof ze wilden aanduiden dat dit 13 dagen na hun epoche was vastgesteld, en dat we er, om het met die epoche te laten overeenstemmen, de 40 minuten bij moeten voegen die de knoop in de tussentijd was teruggegaan. Deze waarneming is dus van dezelfde datum als die van de maansverduistering, en zo hebben we drie waarnemingen die elkaar wederzijds bevestigen.

Ten vijfde. Uit de beschrijving van de dierenriem van de hindoes door G. Le Gentil blijkt dat daarop de plaatsen van de sterren die ‘het oog van de Stier’ en de ‘tarweaar van de Maagd’ worden genoemd, kunnen worden bepaald voor het moment waarop het kaliyuga begint.

Als we deze plaatsen vergelijken met de werkelijke posities, nadat deze op grond van onze precessie van de equinoxen zijn teruggebracht tot het moment waar het om gaat, zien we dat het beginpunt van de dierenriem van de hindoes moet liggen tussen de vijfde en de zesde graad van de Waterman.⁴³ De brahmanen hadden dus gelijk toen ze het in de zesde graad van dat teken plaatsten, temeer omdat dit kleine verschil kan worden toegeschreven aan de eigen beweging van de sterren, die onbekend is. Dit was dus nóg een waarneming die de hindoes leidde tot deze tamelijk nauwkeurige vaststelling van het eerste punt van hun veranderlijke dierenriem.

Het lijkt onmogelijk te twijfelen aan het bestaan in de oudheid van waarnemingen van deze datum. De Perzen zeggen dat vier mooie sterren als wachters aan de vier hoeken van de wereld waren geplaatst. Nu wil het geval dat bij het begin van het kaliyuga, 3000 of 3100 jaar vóór onze tijdrekening, ‘het oog van de Stier’ en het ‘hart van de Schorpioen’ precies op de nachteveningspunten stonden, terwijl het ‘hart van de Leeuw’ en de ‘zuidelijke Vis’ zich heel dicht bij de zonnestilstandspunten bevonden. Een waarneming van het opgaan van de Pleiaden ’s avonds, zeven dagen vóór de herfstevening, behoort ook tot het jaar 3000 vóór onze tijdrekening. Deze en vergelijkbare waarnemingen – verzameld in de kalenders van Ptolemeus, hoewel hij niet aangeeft wie ze hebben verricht – die ouder zijn dan die van de Chaldeeën, kunnen heel goed het werk van de hindoes zijn. Ze zijn goed op de hoogte van het sterrenbeeld de Pleiaden, en terwijl wij het in de volkstaal de ‘Poussinière’ (Kuikenmand) noemen, geven zij het de naam Pillalu-kodi – de ‘hen met kuikens’. Deze naam is dus van volk op volk overgegaan, en komt van de oudste volkeren van Azië tot ons. We zien dat de hindoes het opgaan van de Pleiaden moeten hebben waargenomen, en ervan hebben gebruikgemaakt om hun jaren en maanden te regelen, want dit sterrenbeeld wordt ook Krittikas genoemd. Ze hebben een maand met dezelfde naam, en deze overeenkomst kan alleen worden toegeschreven aan het feit dat deze maand werd aangekondigd door het opkomen of ondergaan van dat sterrenbeeld. Augustinus Riccius bewijst nog doorslaggevender dat de hindoes de sterren op dezelfde manier observeerden als wij, door hun plaats te bepalen volgens hun lengte. Hij zegt namelijk dat volgens aan Hermes toegeschreven waarnemingen, die 1985 jaar vóór Ptolemeus werden verricht, de heldere ster in de Lier en die in het hart van de Hydra elk zeven graden verder waren dan hun respectieve plaatsen zoals Ptolemeus ze had vastgesteld.

Deze vaststelling lijkt heel bijzonder. De sterren gaan ten opzichte van de equinox regelmatig vooruit; en Ptolemeus had moeten constateren dat de lengten 28 graden meer waren dan 1985 jaar vóór zijn tijd. Bovendien vertoont dit feit een opvallende eigenaardigheid; men vindt dezelfde fout of hetzelfde verschil in de posities van beide sterren; de fout was dus toe te schrijven aan een oorzaak die dezelfde invloed had op beide sterren. Om deze eigenaardigheid te verklaren, stelde de Arabier Thabith zich voor dat de sterren een oscillerende beweging hadden, waardoor ze afwisselend voor- en achteruit gingen.

Deze hypothese werd gemakkelijk weerlegd, maar de waarnemingen die aan Hermes werden toegeschreven, bleven onverklaard. De verklaring wordt echter gevonden in de hindoe-astronomie. Op de tijd die voor deze waarnemingen is vastgesteld, 1985 jaar vóór Ptolemeus, lag het beginpunt van de hindoedierenriem 35 graden vóór de equinox; daarom zijn de lengten die vanaf dit punt werden gerekend, 35 graden hoger dan wanneer men vanaf de equinox rekent. Maar na verloop van 1985 jaar zouden de sterren 28 graden zijn vooruitgegaan, en er zou een verschil van maar 7 graden overblijven tussen de lengten van Hermes en die van Ptolemeus; en het verschil zou voor de twee sterren hetzelfde zijn, omdat het is toe te schrijven aan het verschil tussen het beginpunt van de dierenriem van de hindoes en dat van Ptolemeus, die vanaf de equinox rekent. Deze verklaring is zo eenvoudig en natuurlijk dat ze waar moet zijn. We weten niet of Hermes, die in de oudheid zo beroemd was, een hindoe was, maar we zien dat de waarnemingen die aan hem worden toegeschreven op de manier van de hindoes zijn berekend, en we concluderen dat ze door de hindoes zijn verricht, die dus in staat waren alle door ons opgenoemde waarnemingen te doen die we in hun tabellen aantreffen.

Ten zesde. De waarneming van het jaar 3102 v.Chr., die hun epoche schijnt te hebben bepaald, was niet moeilijk. We zien dat de hindoes, toen ze eenmaal de dagelijkse beweging van de maan van 13°10′35″ hadden vastgesteld, hiervan gebruikmaakten om de dierenriem te verdelen in 27 sterrenbeelden, die in verband staan met de periode van de maan, die ongeveer 27 dagen beslaat.

Ze stelden volgens deze methode de standen van de sterren in deze dierenriem vast; zo ontdekten ze dat een bepaalde ster van de Lier in 8^s24° stond, het hart van de Hydra in 4^s7°, lengten die worden toegeschreven aan Hermes, maar die volgens de hindoedierenriem worden berekend.⁴⁴ Ze ontdekten eveneens dat de ‘tarweaar van de Maagd’ het begin van hun vijftiende sterrenbeeld vormt, en het ‘oog van de Stier’ het einde van het vierde; van deze sterren staat de ene op 6^s6°40′ en de andere op 1^s23°20′ van de hindoedierenriem. Omdat dit zo is, vond de maansverduistering die 14 dagen na de kaliyuga-epoche optrad, plaats op een punt tussen de ‘tarweaar’ van de Maagd en de ster θ van hetzelfde sterrenbeeld. Deze sterren staan bijna precies één sterrenbeeld van elkaar; de ene staat aan het begin van het vijftiende, de andere aan het begin van het zestiende. Het was dus niet moeilijk om de plaats van de maan te bepalen door haar afstand te meten tot een van deze sterren; hieruit hebben ze de plaats van de zon afgeleid, die in oppositie met de maan stond. Vervolgens berekenden ze op grond van hun gemiddelde bewegingen dat de maan volgens haar gemiddelde lengte op het eerste punt van de dierenriem stond om middernacht van 17 op 18 februari 3102 vóór onze jaartelling, en dat de zon zes uur later volgens zijn ware lengte op dezelfde plaats stond; een gebeurtenis die het begin van het hindoejaar bepaalt.

Ten zevende. De hindoes zeggen dat het beginpunt van hun dierenriem 20.400 jaar vóór het begin van het kaliyuga samenviel met de lente-equinox, en dat de zon en de maan daar in conjunctie stonden. Dit tijdpunt is duidelijk fictief⁴⁵, maar we kunnen vragen van welk punt, van welke epoche de hindoes uitgingen om het vast te stellen. Als we de waarden van de hindoes nemen voor de omlooptijden van de zon en de maan, nl. 365 dagen 6 uur 12 minuten 30 seconden, en 27 dagen 7 uur 43 minuten 13 seconden, dan hebben we

20.400 omwentelingen van de zon = 7.451.277 dagen en 2 uur
272.724 omwentelingen van de maan = 7.451.277 dagen en 7 uur.

Dit is de uitkomst die men verkrijgt als men van de kaliyuga-epoche uitgaat; en de bewering van de hindoes dat er op het genoemde tijdstip een conjunctie was, is op hun tabellen gebaseerd; maar als we dezelfde elementen gebruiken en de telling vanaf het jaar 1491 toepassen, of een andere die van het jaar 1282 uitgaat, en waarover we later zullen spreken, zal er altijd een verschil zijn van bijna één of twee dagen. Het is zowel eerlijk als voor de hand liggend dat we bij het verifiëren van de berekeningen van de hindoes die elementen van hen nemen die dezelfde uitkomst geven als die waartoe zijzelf waren gekomen, en dat we uit al hun epochen die kiezen die ons in staat stelt bij de bedoelde fictieve epoche uit te komen. Omdat ze voor deze berekening moeten zijn uitgegaan van hun werkelijke epoche, die was gebaseerd op een waarneming, en niet van een epoche die door middel van zo’n berekening uit eerstgenoemde was afgeleid, volgt hieruit dat hun werkelijke epoche die van het jaar 3102 vóór onze tijdrekening was.

Ten achtste. De brahmanen van Tirvalour geven de beweging van de maan als 7^s2°0′7″ op de veranderlijke dierenriem, en als 9^s7°45′1″ met betrekking tot de equinox in een groot tijdvak van 1.600.984 dagen, of 4383 jaar en 94 dagen. We geloven dat deze beweging door waarneming werd vastgesteld; en we moeten er direct bij zeggen dat deze periode een lengte heeft die haar weinig geschikt maakt voor het berekenen van de gemiddelde beweging.

Bij hun sterrenkundige berekeningen maken de hindoes gebruik van perioden van 248, 3031 en 12.372 dagen; maar afgezien van het feit dat deze perioden, hoewel ze veel te kort zijn, niet de nadelen van eerstgenoemde vertonen, bevatten ze precies een aantal omwentelingen van de maan geteld vanaf haar apogeum. Het zijn in werkelijkheid gemiddelde bewegingen. De grote periode van 1.600.984 is niet de som van een aantal omwentelingen; er is geen reden waarom deze eerder 1.600.984 dan 1.600.985 dagen zou bevatten. Het lijkt erop dat het aantal dagen en het begin en het einde van de periode alleen door waarneming zijn vastgesteld. Deze periode eindigt op 21 mei 1282 van onze tijdrekening om 5 uur 15 minuten en 30 seconden in Benares. De maan stond toen volgens de hindoes in haar apogeum en haar lengte was 7^s13°45′1″.

Mayer geeft voor de lengte 7^s13°53′48″ en plaatst het apogeum op 7^s14°6′54″.

De plaatsbepaling van de maan door de brahmanen verschilt dus maar negen minuten van de onze, en die van het apogeum 22 minuten, en het is overduidelijk dat ze deze overeenkomst met onze beste tabellen en deze nauwkeurigheid in de hemelstanden alleen door waarneming konden verkrijgen. Als het einde van deze periode door waarneming werd vastgelegd, is er alle reden om te geloven dat ook het begin erdoor werd bepaald. In dat geval zou deze direct bepaalde en op de natuur gebaseerde beweging nauwkeurig moeten overeenstemmen met de werkelijke bewegingen van de hemellichamen.

En in feite verschilt de door de hindoes vastgelegde beweging in deze lange periode van 4383 jaar nog geen minuut van die van Cassini, en ligt even dicht bij die van Mayer. Zo hebben twee volkeren, de hindoes en de Europeanen, die aan de twee uiteinden van de wereld wonen, en die wat hun instelling betreft misschien even ver van elkaar afliggen, precies dezelfde uitkomsten verkregen voor de bewegingen van de maan; en deze overeenstemming zou ondenkbaar zijn als deze niet was gebaseerd op het waarnemen en volgen van de natuur. We moeten opmerken dat elk van de vier tabellen van de hindoes een weergave is van dezelfde astronomie. Men kan niet ontkennen dat de Siamese tabellen bestonden in 1687, toen ze door De la Loubère uit India werden meegebracht. De tabellen van Cassini en Mayer bestonden toen nog niet, en dus waren de hindoes al in het bezit van nauwkeurige gegevens over de beweging die in deze tabellen stonden, terwijl wij die nog niet bezaten.⁴⁶ Men moet dus erkennen dat de nauwkeurigheid van deze door de hindoes vastgelegde beweging gebaseerd is op waarneming. Ze is voor deze hele periode van 4383 jaar nauwkeurig, omdat ze aan de hemel zelf was ontleend; en als het einde ervan door waarneming is bepaald, is het begin ervan ook door waarneming vastgesteld. Het is de langste periode die ooit is waargenomen en waarvan de herinnering in de annalen van de astronomie wordt bewaard. Ze heeft haar oorsprong in de epoche van het jaar 3102 v.Chr., en vormt een overtuigend bewijs van de realiteit van die epoche.⁴⁷

Bailly wordt zo uitvoerig geciteerd, omdat hij een van de weinige wetenschappers is die hebben geprobeerd aan de astronomie van de hindoes volledig recht te doen. Van John Bentley tot en met de Surya-Siddhanta van Burgess is niet één astronoom tegenover het geleerdste volk uit de oudheid eerlijk genoeg geweest. Hoe vervormd en hoe verkeerd begrepen de hindoesymboliek ook is, iedere occultist moet deze wel recht doen als hij eenmaal iets over de geheime wetenschappen weet. Hij zal zich dan ook niet afkeren van hun metafysische en mystieke interpretatie van de dierenriem, al zouden alle Pleiaden van de Koninklijke Sterrenkundige Genootschappen in het geweer komen tegen hun wiskundige weergave ervan. Het neerdalen en weer opstijgen van de monade of ziel kan niet los worden gezien van de tekens van de dierenriem, en het lijkt natuurlijker, in de zin van passender, om te geloven in een mysterieuze sympathie tussen de metafysische ziel en de heldere sterrenbeelden, en in de invloed van laatstgenoemde op eerstgenoemde, dan in het absurde denkbeeld dat de scheppers van hemel en aarde de symbolen van twaalf ondeugdzame joden aan de hemel hebben geplaatst. En als, zoals de schrijver van The Gnostics beweert, het doel van alle gnostische scholen en van de latere platonisten was ‘om het oude geloof aan te passen aan de invloed van de boeddhistische theosofie, waarvan de essentie was dat de ontelbare goden van de hindoemythologie alleen maar de namen waren voor de energieën van de Eerste Triade in haar opeenvolgende avatara’s of manifestaties aan de mens’,⁴⁸ waarheen kunnen we ons dan beter wenden om deze theosofische denkbeelden op hun wortel terug te voeren, dan tot de oude wijsheid van India? We zeggen nogmaals: het oude occultisme zou voor iedereen onbegrijpelijk blijven als het anders werd weergegeven dan via de meer bekende kanalen van het boeddhisme en het hindoeïsme. Want het boeddhisme is uit laatstgenoemde voortgekomen, en beide zijn kinderen van één moeder – de oude Lemurisch-Atlantische wijsheid.

Noten

---