Het ‘praktische occultisme’ van Judge
I.M. Oderberg
Toen de Theosophical Society in 1875 van start ging, waren Helena Blavatsky, H.S. Olcott en William Q. Judge drie van de oprichters daarvan. Judge bleef in Amerika toen zijn collega’s in 1879 naar India vertrokken. In 1884 reisde hij naar Europa en India en bij zijn terugkeer in Amerika begon hij een campagne om theosofische centra te stichten. Zijn pogingen om het groeiende ledental te inspireren baseerde hij op wat hij ‘westers occultisme’ noemde. Een brief die Blavatsky hem vlak voor haar dood schreef, vat de hoofdgedachte van zijn poging samen:
We werken niet alleen opdat de mensen zich theosofen zullen noemen, maar opdat de leringen die we koesteren de hele geest van deze eeuw zullen beïnvloeden en doordringen. Dat kan alleen worden verwezenlijkt door een kleine groep serieuze werkers, die niet werken voor menselijke beloning, voor wereldlijke erkenning, maar die, gedragen en gesteund door het geloof in die universele broederschap waarvan onze meesters deel uitmaken, onverstoorbaar en trouw werken aan het begrijpen en ter overweging voorleggen van de leringen over leven en plicht die uit onheuglijke tijden tot ons zijn gekomen. Verlies de moed niet zolang enkele toegewijden willen werken om de kern in stand te houden. Je kreeg niet de opdracht een universele broederschap tot stand te brengen en te verwezenlijken, maar om een kern ervan te vormen; want pas wanneer er een kern is gevormd kan de groei beginnen, die in de toekomst, hoe ver weg ook, zal leiden tot de vorming van die organisatie die ons voor ogen staat.
– ‘De uwe tot in de dood en daarna, HPB’, Theosofische inzichten, blz. 481
Daarom benadrukte Judge in zijn werk de belangrijkste doelstelling van de Theosophical Society. Dit fundamentele punt in het theosofische programma was universele broederschap van alle mensen, ongeacht huidskleur, verschillen in klasse of aan welke religie men zich had verbonden, en het hield de erkenning in dat mannen en vrouwen door hun ingeboren aard elkaar aanvullen. Het begrip universele broederschap strekt zich zover uit dat het alle levensvormen van onze planeet omvat, waarbij deze worden beschouwd als de uiterlijke omhulsels van wezens die zich op de evolutionaire ladder bevinden en die de energie om zich staande te houden ontlenen aan de ene levenskracht die de hele planeet bezielt. Door kennis van dit begrip neemt de verantwoordelijkheid van de mensheid toe om de levensvormen op aarde te koesteren in plaats van ze te decimeren of het milieu dat een vitaal deel van de aardbol omvat te plunderen.
Judge reisde her en der door de Verenigde Staten – overal waar zijn reisschema het toeliet en zich een gelegenheid voordeed – en slaagde erin vele centra van theosofische activiteit en studie op te richten. Na Blavatsky’s dood in 1891 zette hij de taak voort die door haar was begonnen om het hart en het denken van de mensheid te verheffen. Toen zijn campagne de wind in de rug kreeg van de ‘New Age’ die toen opkwam, zei hij dat hij het praktische aspect van het occultisme aanmoedigde als een middel om de evolutie van de werkelijk menselijke eigenschappen die in ons totaal van mogelijkheden sluimeren een kans te geven. Wereldwijd hadden orthodoxe godsdienstige stelsels zich een goddelijk erfdeel toegeëigend dat bedoeld was voor allen, en het als hun onschendbaar domein omheind. Deze aanmatigende houding had bijgedragen tot de ontaarding van vroegere waarheden over de menselijke natuur en de kosmos. Een opeenstapeling van egocentrische definities en commentaren had een verduisterende sluier geworpen over de oorspronkelijke openbaringen.
Bovendien werd het occultisme verward met het zoeken naar ‘occulte kunsten’ gericht op het verkrijgen van ‘vermogens’, waarvan de meeste niet meer zijn dan uitbreidingen van de fysieke zintuigen. Deze uitbreidingen van normale vermogens dragen niet bij tot de groei van de ingeboren menselijke eigenschappen zoals die worden gesymboliseerd in de oude mythen van zichzelf verloochenende helden en heldinnen of zijn belichaamd in boeddha’s, christussen en bodhisattva’s, onder wie figuren als Kwan-Yin en haar broeders en zusters in zelfverzaking, die verkiezen om hier te blijven en hun minder gevorderde medemensen te helpen, waarbij ze hun persoonlijke vooruitgang opgeven voor het welzijn van allen.
Waar het in de campagne van Judge om ging, was niets minder dan de mogelijke transmutatie van de werkelijke menselijke entiteit binnen het uiterlijke omhulsel. De andere benadering, die wordt gevolgd door mensen die de paranormale uitbreiding van zintuiglijke vermogens nastreven, heeft voornamelijk te maken met een transformatie van sommige organen van het stoffelijk lichaam. De werkelijke centra van de zintuigen bevinden zich in de meer verfijnde hogere gebieden van de menselijke natuur. Intuïtie is de meest verfijnde van die centra die zich in ons huidige stadium van evolutie kunnen openbaren.
Bij het presenteren van zijn kijk op de evolutie van binnenuit van de werkelijke mens, maakte Judge gebruik van oosterse teksten. Hij publiceerde zijn eigen vertolking van de Bhagavad Gita, of Lied van de Heer, de klassieke Indiase tekst in het Mahabharata die is opgenomen tussen verhalen over een in een grijs verleden gevoerde oorlog tussen Rajputs. Deze samenspraak vond plaats tijdens een pauze in de voorbereidingen voor de eigenlijke veldslag. De militaire situatie wordt gebruikt om een beschrijving te geven van hetgeen Arjuna (of ieder mens) ontdekt bij zijn zelfonderzoek in een gesprek met zijn hogere zelf, Krishna. De verschillende personen die aan weerszijden van de ‘frontlijn’ worden genoemd, stellen verschillende aspecten van onszelf voor, zoals Judge in zijn toelichting heeft opgemerkt.
Judge publiceerde ook een interpretatie van De yoga aforismen van Patañjali, waarin hij werd bijgestaan door James Henderson Connelly. Op die manier probeerde hij om westerlingen – vooral zij die op zoek waren in de doolhof van oude geschriften, met hun duizenden commentaren en onjuiste vertalingen – een gids te bieden die leidde tot de koninklijke eenwording van al onze vermogens. In dit streven is zelfbeheersing de ideale beheersing, die alleen tot ontwikkeling kan worden gebracht vanuit de hogere menselijke essentie binnenin, en niet in het voertuiglijke aspect.
Misschien is de fundamentele vraag die Judge via deze boeken stelde: wat is voor ons het juiste pad dat we moeten bewandelen als we de drempel van het goddelijke willen bereiken, die vonk in elk van ons? Is het het pad van geloof (blind of anderszins)? Is het de betrekkelijk volledige ontplooiing van onze ‘door god geschonken’ mentale vermogens, die ongetwijfeld bedoeld waren om door ons te worden gebruikt? Deze en andere wegen die door mensen worden bewandeld die het ‘ene’ zoeken, brengen het hartsverlangen op de verkeerde weg als men zich op de weg zelf in plaats van op het doel van al dit reizen concentreert. Ten slotte komen we misschien tot de ontdekking dat alle wegen naar die poort tot het goddelijke potentieel binnenin ons voeren. Het hangt slechts af van de toewijding en het motief die we op onze zoektocht aan de dag leggen.
Judge bleef zich concentreren op datgene waarop de leraren van Blavatsky en van hemzelf de nadruk legden. Dat was het opnieuw presenteren van bepaalde waarheden en idealen, waarvan de erfgenamen van de oude wijsheid het als hun plicht voelden deze bij iedere nieuwe geboorte van een menselijk wortelras ter beschikking te stellen. In overeenstemming met de aloude cyclische terugkeer van dingen bevinden we ons vlak voor zo’n drempel. De belangrijkste van deze idealen is het verwezenlijken van de waarheid dat alle mensen zijn verbonden met alle andere levensvormen op onze planeet. Er zijn taken die zelfbewuste wezens worden opgelegd of die deze op zich nemen om de goddelijke eigenschappen en vermogens, die het moment van hun ontwaken afwachten, uit hun sluimertoestand te wekken.
Evenals Blavatsky betaalde Judge een hoge prijs voor het voorrecht van dienstverlening en plicht. De resterende jaren van zijn korte leven concentreerde hij zich erop ons, zijn opvolgers in de tijd hoewel nog niet ten volle, deelgenoot te maken in de plicht waarvoor hij zichzelf en ons allen gesteld zag, een plicht die hem duidelijk voor de geest stond en die hij met bijzondere toewijding vervulde – hij behoorde ongetwijfeld tot de kleine groep van ‘zelfverzakers’.
Occultisme, meditatie, yoga, gebed, paranormale vermogens