HOOFDSTUK 35
HET OCCULTISME EN DE MYSTERIESCHOLEN. ZEVEN GRADEN VAN INWIJDING: DE MENS WORDT EEN GOD. ZEVEN KOSMISCHEGEBIEDEN: ONZE PLANEETKETEN VAN ZEVEN BOLLEN OP DE VIER LAGERE GEBIEDEN EN DE REIS VAN DE LEVENSGOLF DAARDOORHEEN.
De wereld – en daarmee wordt die van het individuele bestaan bedoeld – is vol van die latente betekenissen en diepe bedoelingen, die aan alle verschijnselen van het heelal ten grondslag liggen, en alleen de occulte wetenschappen – d.w.z. de rede tot bovenzinnelijke wijsheid verheven – kunnen de sleutel verschaffen waarmee ze voor het intellect kunnen worden ontsloten. Geloof mij, er komt in het leven van een adept een moment, waarop de beproevingen die hij heeft doorstaan, duizendvoudig zullen worden vergoed. Om verdere kennis te verwerven, is hij niet langer aangewezen op een nauwgezet en langzaam proces van onderzoek en vergelijking van uiteenlopende zaken, maar wordt hem een ogenblikkelijk onvoorwaardelijk inzicht verleend in iedere grondwaarheid. Daar hij dat stadium in de filosofie voorbij is waarin wordt gesteld dat alle fundamentele waarheden aan een blinde impuls ontspringen – . . . ; ziet en voelt en leeft de adept in de bron zelf van alle fundamentele waarheden – de universele geestelijke essentie van de natuur, SHIVA, de schepper, de vernietiger en de vernieuwer. – De Mahatma Brieven, blz. 265-266
Ik zeg daarom nogmaals. Alleen hij, die liefde voor de mensheid in zijn hart koestert, die in staat is de gedachte van een herscheppende praktische broederschap ten volle te begrijpen, heeft het recht onze geheimen te bezitten. Alleen zo iemand zal zijn vermogens nooit misbruiken, omdat er geen vrees hoeft te bestaan dat hij ze voor zelfzuchtige doeleinden zal aanwenden. Iemand, die het welzijn van de mensheid niet boven zijn eigen welzijn stelt, verdient niet onze chela te worden – hij verdient niet meer kennis te bezitten dan zijn naaste.– Op. cit., blz. 278
Er is maar één algemene levenswet, maar er zijn talloze wetten die de myriaden vormen die worden waargenomen en geluiden die worden gehoord, kwalificeren en bepalen. – Op. cit., blz. 282
Het zoeken naar de waarheid is het edelste doel dat de mens kan na streven. De oorspronkelijke beginselen van het zijn werden eeuwen en eeuwen geleden onthuld en in een volledig en prachtig stelsel geordend. Op basis van dat prachtige stelsel hebben de leraren uit de oudheid de grondslagen gelegd van de verschillende filosofische en religieuze stelsels, die via de wereldliteratuur, zoals die is overgeleverd, tot ons zijn gekomen. Deze stelsels bevatten in meerdere of mindere mate fundamentele waarheden van het zijn, en de studie daarvan wordt in onze tijd occultisme genoemd – de wetenschap van de kosmos en van de mens als een deel daarvan; ze vertellen ons over de oorsprong, de aard en de bestemming van het heelal en van de mens als deel daarvan. De mysteriescholen van de oudheid vormden het innerlijke brandpunt van het oude denken, en de daar bestudeerde leringen werden de leer van het hart genoemd omdat ze de leringen vertegenwoordigden die ver borgen waren; en de verschillende filosofieën die ze in het openbaar verkondigden, werden de leer van het oog genoemd, omdat dit de leringen waren in exoterische bewoordingen van de dingen die werden gezien en niet de dingen die verborgen waren. De leer van het hart omvatte de oplossingen van de raadsels van het zijn, en deze oplossingen werden exoterisch naar voren gebracht in de vorm van allegorieën en mythen, en vormden de leer van het oog of de exoterische religies of filosofieën.
Maar al deze oude filosofieën waren op prachtige en verheven waarheden gebaseerd en de filosofieën van het moderne Europa zijn daarbij vergeleken niet veel meer dan een woordenspel, weinig meer dan fraaie woorden. De leringen die tot het occultisme behoren behandelen de werkelijke aard, oorsprong en bestemming van de kosmos en de mens. Deze mysteriescholen onderwezen oorzakelijke dingen en hun uitwerking op het leven; ze gaven onderricht in de meest innerlijke en diepzinnige onderlinge relaties tussen de elementaire wezens in de kosmos, van welke graad ook. Ze leerden de mens dat de weg naar een volledig inzicht in de mysteriën van het zijn ligt in zelfonderzoek; dat geen mens een waarheid behoorlijk kan begrijpen die alleen wordt gehoord zonder in zichzelf eerst ook de mogelijkheid, het innerlijke vermogen om te begrijpen te hebben ontwikkeld; en het ontwikkelen van dit innerlijke vermogen van begrip of inzicht was het voornaamste doel van de scholen van inwijding.
Het hele streven van deze inwijdingsscholen was daarom erop gericht de mens te leren zichzelf te kennen. Waarom? Omdat de meest innerlijke essentie van de mens is geworteld in de meest innerlijke essenties van het heelal en door dat smalle eeuwenoude pad te volgen, dat volgens de Upanishads in de mens zelf ligt, en waarop Jezus zinspeelde toen hij zei, ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’ – door dat smalle, oude pad naar binnen te volgen, kan de mens stap voor stap binnenwaarts of ‘opwaarts’ klimmen, steeds verder en verder binnenwaarts en kan voortdurend ruimere gebieden van bewustzijn betreden. En deze ontwikkeling van de innerlijke mens wordt bereikt door de geestelijke krachten op te roepen die latent in de hogere natuur van de mens aanwezig zijn. Het is in feite het verenigen van de ziel van de mens met zijn goddelijke monade, zijn innerlijke god.
Er waren na de vierde graad van inwijding drie toestanden die de initiant of kandidaat moest verwezenlijken: als eerste het theofanisch mysterie, dat wil zeggen dat op het plechtige moment van de inwijding de innerlijke god van de mens aan hemzelf verschijnt; en deze heilige tegenwoordigheid werd door de Grieken theofanie, ‘het verschijnen van een god’ genoemd, d.i. van het hogere zelf van de mens aan hemzelf. En hoewel bij de meeste kandidaten dit verheven ogenblik van intellectuele extase en diepe visie slechts van korte duur was, werd bij verdere geestelijke vooruitgang van de kandidaat de theofanische omgang meer duurzaam en blijvend totdat tenslotte, uiteindelijk, de mens zich niet alleen leerde kennen als het geestelijke kroost van zijn eigen innerlijke god, maar als die innerlijke god zelf, in zijn essentiële wezen.
Dat was de eerste stap, de eerste verwezenlijking. De tweede kwam met wat de Grieken theopneustie noemden, een Grieks samengesteld woord dat ‘de inademing van een god’ betekent, waarin de mens zich door innerlijke en zelfs door uiterlijke zintuigen niet alleen bewust was van zijn innerlijke goddelijke aard, maar ook de inspiratie voelde die als het ware door zijn verstandelijke en geestelijke aderen vloeide – het inademen voelde van zijn eigen innerlijke god en op die manier werd geïnspireerd; het woord inspiratie betekent immers ‘inademing’. Met het verstrijken van de tijd en de toenemende loutering van het ziel-voertuig, dat de mens zelf is, werd deze inademing of inspiratie permanent.
Tenslotte vond er bij de zevende inwijding het subliemste mysterie van alle plaats, door de Grieken theopathie genoemd, dat ‘het lijden of dulden van een god’ betekent – een technische term; dat wil niet zeggen dat de god leed, maar dat de initiant, de kandidaat, toeliet en zich er volledig aan overgaf een volslagen onzelfzuchtig verbindingskanaal voor zijn eigen innerlijke god, zijn hogere zelf, te worden; hij ging als het ware verloren in het grotere zelf van zijn eigen hogere zelf. Dit persoonlijke zelf werd daarin opgenomen, werd omgezet en zijn lagere kenmerken losten zich op als een wolk voor de zon; en met het verstrijken van de tijd en de toenemende zuivering van het voertuig werd de ziel, de persoonlijke mens, volkomen één met zijn eigen innerlijke god. En dat was theopathie.
De verschillende graden van inwijding in de oude mysteriescholen omvatten eerst drie graden die op onderricht neerkwamen. Met de vierde begon de persoonlijke ervaring; dat wil zeggen, het onderricht werd voortgezet maar er kwam bij dat de initiant, de kandidaat, ertoe werd gebracht datgene te zijn, te worden wat hem tevoren werd geleerd, werd verteld; omdat de enige manier om iets volkomen te leren kennen, de enige manier om iets volkomen te begrijpen is door het te worden.
Er zit ontzaglijk veel meer in deze gedachte dan oppervlakkig lijkt en meer dan waarop we vanavond kunnen ingaan. Koester deze gedachte. Dit onderricht werd met iedere hogere stap voortgezet tot aan de zevende, ja zelfs tot aan de tiende graad. We stoppen bij de zevende omdat de hoogste drie graden ons begripsvermogen ver te boven gaan en, zo wordt ons gezegd, alleen van toepassing zijn op de hoogste meesters.
Het onderricht ging zelfs door tot de zevende inwijding, naast het zelf-ervaren, het zelf-worden; en op die manier wist de mens niet alleen, maar voelde hij, besefte hij dat hij één was met de kosmos, niet alleen het kroost en kind ervan als een wezen dat daarvan losstaat, maar dat hij de kosmos zelf was in iedere betekenis van het woord. Dan volgde de verwezenlijking van dat kosmische zelf, de atman, dat wat gelijk is in u en mij, in iedere bewoner op deze bol, en in iedere bewoner in elk van de planetaire of stellaire lichamen in de ruimte; het gevoel, het besef, de kennis, ‘ik ben’. Dat wat ons scheidt is het gevoel van ‘ik ben ik’, en ‘jij bent jij’; en dat is de werking van het ego, het egogevoel.
Maar weet wel, mysterie van de mysteriën: alleen door de egoïteit te overstijgen naar universaliteit wordt de mens een god. Als er geen egoïsch beginsel was verruimd en gezuiverd om haar te omvatten en te begrijpen, kon er niet zoiets zijn als de hiërarchie van mededogen, zou er niet zoiets als de lichtende boog kunnen zijn. Het is de taak van elk van ons zo te leven, zijn innerlijke voertuigen van het zijn zo te zuiveren, de essentie van zijn ziel zo te veranderen dat ze geschikte kanalen worden tussen zijn eigen innerlijke god en hemzelf. Wanneer de mens dat heeft volbracht, wordt hij voor onze kosmische hiërarchie alwetend; alwetend, want alle kennis daarvan en daarin komt hem toe. En waarom? Omdat zijn bewustzijnsessentie, de egoïsche essentie door middel van zijn eigen innerlijke god één is geworden met het universele gebied, het atmische gebied; en kennis en wijsheid stromen dan door hem heen zoals de zonnestralen door de atmosfeer.
We hebben op drie of vier eerdere bijeenkomsten uit De Geheime Leer (2:558-9) een alinea gelezen die we nu herhalen:
De Geheime Leer wijst op het vaststaande feit dat de mensheid, collectief en individueel, met de hele gemanifesteerde natuur, het voertuig vormt (a) van de adem van het Ene universele Beginsel in zijn eerste differentiatie; en (b) van de talloze ‘adems’ die voortkomen uit die ENE ADEM in zijn secundaire en verdere differentiaties, naarmate de Natuur met haar vele mensengeslachten afdaalt naar de gebieden die steeds in stoffelijkheid toenemen. De primaire adem bezielt de hogere hiërarchieën; de secundaire – de lagere, op de steeds afdalende gebieden.
Dit geeft in kort bestek een volledige schets van het onderwerp dat we deze winter hebben bestudeerd; en later vanavond of misschien op de volgende bijeenkomst zullen we ingaan op de kwestie van de verschil lende mensengeslachten, waarover hier wordt gesproken. Er hangt een groots en wonderlijk mysterie mee samen. Laat ik op dit ogenblik alleen zeggen dat de mensheid waarvan wij nu op aarde deel uitmaken, dat wil zeggen de bijzondere levensgolf die wij het mensdom of de mensheid of de menselijke wezens noemen, niet de enige levensstroom van intelligente ego’s is die de verschillende evolutieronden op onze planeetketen doorloopt. Er zijn nog zes andere, die alle tegelijk met ons evolueren, sommige zijn ons vooruit en sommige komen achter ons; en zij evolueren in de verschillende loka’s of tala’s die we vanavond verder zullen toelichten. Dit is een moeilijk onderwerp, maar we zullen ons best doen het te verklaren, omdat het absoluut noodzakelijk is een juist begrip te krijgen, al is het maar in geringe mate, van de fundamentele vraagstukken van de evolutie van het evoluerende ego. Evolutie is een onderwerp waarvoor de wereld tegenwoordig veel belangstelling heeft en dat de wetenschappers natuurlijk tot alleen de stoffelijke wereld beperken, meer in het bijzonder met betrekking tot mensen en dieren die slechts twee stirpes [stammen, geslachten] zijn (om het Latijnse woord te gebruiken) – van de buitengewoon talrijke families van evoluerende wezens, waarvan sommige ons vooruit zijn en sommige na ons komen.
U zult zich herinneren dat we tijdens de laatste twee of drie bijeenkomsten over de beginselen en elementen van de kosmos hebben gesproken. De elementen vormen het voertuiglijke of dragende aspect en de beginselen vormen de energie-bewustzijn-kant; en we zullen ons vanavond beperken tot het bestuderen van de kosmische gebieden (en slechts terloops verwijzen naar elementen en beginselen van de mens), omdat we nu willen proberen een duidelijk beeld te krijgen, zo duidelijk als op dit moment mogelijk is, van wat we onder kosmische gebieden, de zeven bollen van de planeetketen en de ronden verstaan.
Het is opmerkelijk dat deze onderwerpen, die zoveel mensen ten onrechte alleen zien als interessante problemen waarmee men zich intellectueel kan bezighouden, nauw verband houden met de morele en met de geestelijke aard van de mens; en geen mens kan een juist inzicht hebben in ethische en morele beginselen zonder zijn juiste plaats in het heelal te begrijpen: zijn oorsprong, zijn aard en zijn bestemming. De ethische normen in het westerse denken hebben een grondslag nodig die op wetenschap en filosofie berust. Ethische beginselen zweven niet in de lucht, ze zijn niet alleen iets waarnaar een mens moet leven – dat zijn ze wel, maar ze zijn veel meer dan dat. Het gevoel voor ethiek ontspringt aan het geestelijke bewustzijn van de mens, en niemand – en we willen dit nadrukkelijk stellen – kan een theosofische leer werkelijk begrijpen vanuit alleen het intellectuele gezichtspunt, zonder dat het geestelijke licht erop schijnt. En dat licht, dat geestelijke licht, manifesteert zich op het gebied van het verstandelijke denken van de mens als zijn instinctieve morele gevoel, dat waarover de grote Duitse filosoof Kant sprak als het enige waardoor hij vast geloofde dat ons heelal iets meer was dan alleen kracht en stof.
Onthoud vooral dat – zoals blijkt uit de Upanishads en de verschillende prachtige brahmaanse filosofieën, het oude Griekse denken, het christendom en bij uitstek onze eigen leringen, in feite uit de verschillende oude filosofieën en religies van de hele wereld – wanneer we over goddelijke dingen spreken, we moeten begrijpen dat ook wij een deel daarvan zijn en dat zelfs de stoffelijke wereld, de materiële wereld niets anders is dan het kleed van het goddelijke; onvolmaakt, omdat ze werd opgebouwd door hiërarchieën die onvolmaakt zijn omdat ze evolueren, door onvolmaakte entiteiten, waarvan ook wij voorbeelden zijn. U herinnert zich misschien wat Goethe zegt in zijn Faust:
Zo werk ik aan ’t razende weefgetouw van de tijd,
En weef een levend kleed voor de godheid.
En zoals Paulus, de christen, zei: ‘In Het leven we, bewegen we ons en hebben we ons bestaan’.
Zoek in uzelf. De leringen die op deze bijeenkomsten worden gegeven zijn de sleutels. Beproef ze; onderzoek de geschriften van de wereld; onderzoek alle dingen; en zoals Paulus zei (sprekend als een ingewijde), behoud het goede, behoud dat waarvan u weet dat het waar is.
Er zijn dus zeven kosmische elementen; er zijn ook zeven beginselen die door deze zeven elementen werken. Vanuit de bewustzijnszijde beschouwd zijn ze aan de ene kant bewustzijn en aan de andere kant voertuig. Vanuit de substantiële zijde beschouwd zijn ze kracht aan de ene en stof aan de andere kant. Laten we dit eerst illustreren door middel van zeven horizontale evenwijdige lijnen die de elementen en beginselen van de kosmos voorstellen.
Vergeet niet dat deze figuur een diagram is. De elementen, de beginselen van de kosmos liggen in werkelijkheid niet boven elkaar als een reeks treden of als sporten van een ladder. Deze figuur is slechts een diagram, dat wil zeggen, ze is een symbool. De elementen van de kosmos, de beginselen van de kosmos, de sferen van de kosmos bevinden zich in elkaar en het meest geestelijke is het meest innerlijke. Maar omdat dit onmogelijk op een plat vlak kan worden afgebeeld, moeten we de gedachte schematisch voorstellen in een diagram, een paradigma. Daarom laat deze figuur in de eerste plaats zien dat er in de kosmos zeven gebieden zijn. Laten we vervolgens de evoluerende en oorzakelijke levenskrachten, de goden en de intelligenties van de drie hogere gebieden voorstellen door een driehoek, om het oude platonische en pythagorische symbool te gebruiken – een prachtig symbool – omdat daarin wordt gewezen op en verwezen naar de oorsprong, het kosmische punt, het zaad waaruit alle goddelijke dingen voortkomen; en dit diagram laat ook zien hoe de top van de driehoek als het ware via het hoogste gebied verdwijnt door een layacentrum, een neutraal centrum, een nirvana voor alle dingen die minder of lager zijn, en meer naar binnen toe verdwijnt in iets hogers. Zoals een zaad, een eikel bijvoorbeeld, een eik voortbrengt die op zijn beurt zijn oogst van eikels afwerpt, zo zendt het kosmische zaad uit zichzelf deze menigten hiërarchieën van wezens uit, die op de schaal daaronder andere lagere menigten voortbrengen. Laten we dit proces daarom door een driehoek voorstellen.
De vier lagere gebieden van de figuur, die de vier lagere kosmische gebieden zijn, stellen alle toestanden voor die de mens in zijn huidige periode van ontwikkeling kan bereiken. Onze eigen atmische essentie ontspringt aan het vierde kosmische gebied naar beneden geteld. Laten we nu onze planeetketen op de volgende manier weergeven en wel door op deze gebieden cirkels te tekenen, zeven in getal, twee op elk gebied, met uitzondering van het laagste gebied waarin we slechts één cirkel tekenen die onze eigen bol Terra voorstelt. We noemen deze cirkels respectievelijk, links beginnende en omlaaggaande, A, B, C, D; en dan omhooggaande, E, F en G. Let erop dat er twee cirkels of bollen op elk gebied zijn met uitzondering van bol D, de onze. De zeven ‘gebieden’ zijn in werkelijkheid respectievelijk de zeven kosmische elementen.
Het is heel verleidelijk om te veronderstellen of te denken dat elk van deze zeven bollen een respectieve habitat of locus of plaats op of in een van de kosmische elementen heeft, maar zo is het niet. Dat idee is wat we een verkeerde analogie noemen, een verleidelijke opvatting die het denken op een dwaalspoor brengt.
Als we over de zeven elementen van de kosmos spreken, bedoelen we precies dezelfde elementen waarop de Ouden doelden en die ze met woordsymbolen omschreven. Zij spraken gewoonlijk over vier, en soms over vijf, en deze waren overal in de wereld dezelfde – aarde, water, lucht, vuur; soms werd een vijfde, æther, genoemd, maar het waren beslist niet de materiële dingen die wij als aarde, water, lucht of vuur kennen. Deze aardse dingen waren gekozen omdat ze, op grond van bepaalde inherente eigenschappen, de vier gebieden of liever elementen van de natuur symboliseerden waarin de zeven bollen van onze planeetketen leven, zich bewegen en hun bestaan hebben. Wij kunnen zeggen dat aarde de kosmische stof voorstelde, verdichte substantie, het laagste element van alle; en dat water in aloude zin de chaos voorstelde – zoals de Hebreeuwse bijbel het uitdrukt, de ‘wateren’ van de ruimte waarover de elohim, de goden – verkeerd vertaald met ‘God’ – zweefden. En wij kunnen zeggen dat lucht geest [spirit] is. Het Latijnse woord spiritus betekent ‘adem’, ‘wind’, ‘lucht’. En vuur is het symbool van het goddelijke licht, de eerste emanatie van de kosmische logos die we, wanneer we de boeddhistische Sanskrietterm daiviprakriti gebruiken, ‘goddelijke natuur’, ‘goddelijk licht’ noemen, omdat het licht een van de eerste emanaties is in het begin van de elkaar opvolgende evolutieperioden.
Wanneer we dus over elementen spreken, bedoelen we veeleer wat de meeste Europese denkers onder ‘sferen van werkzaamheid’ verstaan, werelden: de wereld van de kosmische stof, de wereld van de chaos, de sferen van de geest en de wereld van het goddelijke licht of daiviprakriti.
Laten we de logoïsche wereld die voor ons bijna goddelijk is, het vierde kosmische gebied omlaag geteld dat de planetaire bollen A en G omvat, de wereld van de archetypen noemen en dat in ons diagram vermelden. De wereld daaronder, die de bollen B en F omvat, zullen we de verstandelijke of scheppende wereld noemen. De wereld daaronder die de bollen C en E omvat, zullen we de astrale of vormende wereld noemen. En laten we het laagste element of de laagste wereld van alle, waarop zich als enige bol onze planeet Terra bevindt, de fysieke wereld noemen.
U herkent hierin onmiddellijk de vier werelden waarover we het al eerder hebben gehad in verband met de leringen van de kabbala zoals zij die onderwijst. Diegenen van u die de kabbala hebben bestudeerd, herinneren zich misschien dat haar wereld van emanaties of archetypen atsiloth wordt genoemd; dan, daaropvolgend naar omlaag komt de tweede, de wereld die beriah of de scheppende wereld wordt genoemd; en dan de derde wereld die de wereld van de vorming, yetsirah wordt genoemd; en tenslotte de vierde of fysieke wereld, die de kabbalisten de wereld van de omhulsels, qelippoth noemden, onze wereld, omdat ze de wereld van de meest vaste stof is, het omhulsel dat alle andere omvat; zoals de schaal van een ei of de schil van een vrucht, enz., en die ook nog iets anders betekent in verband met kamaloka, maar we gaan dat deel van het onderwerp vanavond niet behandelen en vermelden het slechts in het voorbijgaan. Deze werelden zijn natuurlijk onze vier kosmische elementen.
Verder moet u de volgende belangrijke gedachte onthouden. Elk van deze zeven kosmische elementen bevat vanaf het begin, d.w.z. naar beneden geteld, alle andere die eraan voorafgingen en waarvan het een emanatie is. Het eerste, het hoogste emaneert bijvoorbeeld het tweede daaronder, waarin het zich bovendien weerspiegelt; niettemin heeft dit tweede zijn eigen svabhava, zijn eigen essentiële aard of speciale karakteristiek, maar het is ook, zoals gezegd, de drager of het voertuig van het element daarboven. Vervolgens emaneren deze twee het derde en weerspiegelen zich daarin, dat niettemin zijn eigen essentiële aard heeft maar toch de drager of houder is van die daarboven; en hetzelfde geldt voor de vierde of laagste wereld of het vierde of laagste element.
Ieder atoom, zelfs van de fysieke wereld, heeft alles van de grenze loze kosmos in zich, latent of ontwikkeld, al naar gelang de omstandigheden. Let op de optimistische visie die daaruit spreekt.
Deze vier lagere kosmische elementen of gebieden omvatten alles wat wij zijn, dat wil zeggen, alles wat wij tot dusver hebben ontwikkeld. De top van het archetypische of vierde kosmische gebied is het element waar het layacentrum van onze atman zich bevindt – ons universele kosmische zelf. Daardoorheen stromen van bovenaf de goddelijke krachten die onze zeven beginselen, onze zeven elementen van het zijn, voortbrengen of liever zijn en zich manifesteren in de vier lagere kosmische elementen, die eveneens de zeven sferen van prakriti of de natuur vormen zoals wij die kennen. U zult zich herinneren dat ieder kosmisch element zelf is onderverdeeld in zeven subelementen, d.i. zeven graden van prakriti. Voorzover het ons betreft, omvatten de zeven subgraden van prakriti of de natuur op elk van deze vier lagere kosmische gebieden de enige graden van prakriti waarvan wij op dit moment kennis kunnen nemen, omdat we nog niet de vermogens in ons hebben ontwikkeld die nodig zijn om de hogere te kennen.
U zult zich uit de studie van de leringen die H.P. Blavatsky ons heeft gegeven in haar prachtige boek De Geheime Leer herinneren dat de levensgolf een evolutionaire baan volgt door deze zeven bollen, waarbij zij van bol A, na haar evolutionaire cyclus daarop te hebben voltooid, naar bol B gaat, haar cyclus op bol B voltooit en naar bol C gaat, haar cyclus hierop voltooit en dan naar bol D gaat en zo rond de keten, wat wij één ronde noemen.
Maar we moeten bij deze onderwerpen voorzichtig zijn en voorba rige conclusies vermijden. Met het voorgaande wordt niet bedoeld dat we pas naar bol B overstappen wanneer alles op bol A is voltooid en volmaakt is geworden. Zo is het niet. Op bol A evolueren zeven sub-levensgolven. Wanneer de laagste (of die van de delfstoffen) – en bedenk dat al is het een spirituele planeet de ‘delfstoffen’ van die spirituele planeet toch even dicht en even grof voor haar bewoners zijn als onze delfstoffen voor ons zijn – op bol A haar ontwikkeling voor die ene ronde heeft voltooid, voelt ze de stuwende invloed of impuls van de binnenkomende levensgolf van het plantenrijk en vloeit haar surplus aan leven over naar bol B; en wanneer de levensgolf van het dierenrijk op haar beurt inwerkt op die van het plantenrijk en deze laatste haar zevenvoudige baan heeft doorlopen, stroomt de levensgolf van het plantenrijk op haar beurt omlaag naar bol B en gaat de levensgolf van het delfstoffenrijk over van bol B naar bol C; en wanneer de mensen wereld op bol A binnenkomt, begint de dierenwereld af te dalen naar bol B, de levensgolf van het plantenrijk gaat over naar C, de levensgolf van het delfstoffenrijk naar D, enz. Dit is het proces in de eerste ronde; maar te beginnen met de tweede ronde wijzigt de volgorde van het proces zich enigszins. Maar dat bewaren we voor latere bijeenkomsten.
Het surplus aan levenskrachten van elk rijk vloeit als het ware over naar de volgende bol; en dit ingewikkelde proces (maar te beginnen met ronde 2 in gewijzigde vorm) wordt door alle ronden, door alle zeven bollen gevolgd. Wanneer bol G, of de zevende, wordt bereikt, volgt er voor de levensgolf een nirvana, dat overeenkomt met het devachan of de hemelperiode tussen twee menselijke incarnaties op aarde; en ook tussen elke twee bollen is er een kortere tijd van rust voor de evoluerende levensgolf.
Alleen al dit proces is genoeg om het denken van veel mensen in verwarring te brengen. Het schijnt zo ingewikkeld; in werkelijkheid is het heel eenvoudig. Men hoeft er slechts even rustig over na te denken om het te begrijpen – half zoveel tijd als de meeste mensen besteden aan materiële dingen van het leven: wat zal ik eten, wat zal ik aantrekken, naar welke schouwburg zal ik gaan, hoe zal ik geld verdienen, enz.
We hebben over loka’s en tala’s gesproken. We zullen dit onderwerp op de volgende bijeenkomst uitvoeriger bespreken. Maar onthoud dat elk van deze bollen is verdeeld in veertien verschillende ‘werelden’. Ik bedoel niet bollen; ik bedoel toestanden van stof. Water kan bijvoorbeeld ijs of stoom zijn en kan toch water zijn. Stel dat u iemand die nog nooit ijs heeft gezien, maar alleen water, moet uitleggen wat ijs is; en dat hij, als u het heeft geprobeerd zou zeggen: ‘De man spreekt wartaal; hij probeert me te vertellen dat water, het meest vloeibare van alle dingen onder bepaalde omstandigheden een koude steen kan worden’.
Ten tweede, wanneer we werelden zeggen (we moeten woorden gebruiken om enig idee van de betekenis te geven) bedoelen we niet bollen. Een bol is bol A, of B, of C, of D, of E, of F, of G; maar elk van deze bollen omvat of heeft zeven loka’s of ‘plaatsen’, of werelden, of toestanden, of soorten van stof – subwerelden, zo u wilt; en ook zeven tala’s wat in totaal op veertien uitkomt. Onthoud ook dat deze veertien (of deze tweemaal zeven) werelden niet boven elkaar liggen als de treden van een trap. Zij bevinden zich in elkaar, de een meer binnenwaarts dan de ander, niet precies zoals de rokken van een ui, maar iedere innerlijke wereld is fijner, spiritueler, etherischer dan de volgende die meer naar buiten ligt; en de meest etherische, de meest spirituele van alle is de binnenste.
Deze zeven loka’s op iedere bol zijn de velden van activiteit tijdens de opgaande subgolven van de cyclussen van de levensgolf; de verschillende soorten lichamen, etherische, fysieke of spirituele, of welke andere ook die de levensgolf gebruikt op haar tocht door de evolutionaire cyclussen stemmen in structuur en zintuigen overeen met de verschillende loka’s die worden doorlopen, en de loka die de evoluerende entiteit waarneemt is die bijzondere loka of wereld die met haar lichamen overeenstemt. En voor de tala’s geldt hetzelfde tijdens de neergaande subgolven van de cyclussen van de levensgolf. De loka’s en tala’s werken altijd samen, twee aan twee, één van elk, omdat de stof in manifestatie op de bollen bipolair is; van deze twee (één loka en één tala) is er één geestelijk positief die in de ene richting trekt en de andere is geestelijk negatief en trekt in de andere richting.
Tenslotte wijzen we erop dat we ons in deze tijd in een van deze loka’s en in een van deze tala’s bevinden en dat er zes andere mens heden of levensgolven zijn die een soortgelijke evolutie doormaken als wij: intelligente, denkende wezens op onze planeet –ik zeg niet noodzakelijk op onze bol D – die door deze loka’s en tala’s evolueren. Wat wordt de verbeelding door deze gedachte gestimuleerd! Als dit evolutieproces niet op deze manier plaatsvond, zou er geen volkomen logische en bevredigende verklaring kunnen zijn voor het verschijnsel dat schrijvers uit de begintijd van de theosofische beweging ‘vijfderonders’ en ‘zesderonders’ noemden.