Theosophical University Press Agency

Verborgen parels van het hart

E.A. Tennaway

Alle heilige kunst streeft ernaar de ziel te openen voor de directe waarneming van de spirituele dimensie van de werkelijkheid.
– David & Sabrineh Fideler

Wat is het prachtig om ‘ons hart en ons denken te verkoelen’ met het water van de diepe bronnen van de Perzische soefipoëzie. Gezien de huidige spanningen tussen de westerse regeringen en de regering van Iran (Perzië) kan inzicht in de aard van dat volk en hun cultuur de westerse mens helpen zich bewust te worden van zaken die van een diepere aard zijn dan louter politiek. Wat is een betere manier om zo’n inzicht te verwerven dan de diepe stromen te leren kennen van mystiek, liefde, en het streven zich te verenigen met het meest verfijnde, diepste en edelste dat in ons is – en via het venster van de dichtkunst die zij zo liefhebben een blik te werpen in het ware hart van het volk van Perzië. Zoals David en Sabrineh Fideler, vertalers en samenstellers van Love’s Alchemy – Poems from the Sufi Tradition [De alchemie van de liefde – gedichten uit de soefitraditie. New World Library, Novato, CA, 2006; 234 blz., isbn 1577315359, gebonden.] ons vertellen:

Nergens heeft men de dichtkunst om haar spirituele en artistieke waarde hoger geschat dan in de klassieke Perzische wereld. Tot op de dag van vandaag is de Perzische cultuur doordrongen van toewijding aan de dichtkunst: de lyrische teksten van de traditionele muziek bestaan bijna geheel uit mystieke soefipoëzie van meesters zoals Rumi en Hafiz, en veel hedendaagse Perzen kennen tientallen bladzijden verzen van de grote dichters uit hun hoofd. Tijdens alledaagse gesprekken gebruiken de mensen citaten van klassieke dichters; zelfs straatventers prijzen hun waar in versvorm aan.

De inleiding van Love’s Alchemy biedt een eenvoudig maar breed overzicht van de redenen waarom het voor moderne westerlingen van belang is om zich op de hoogte te stellen van de Perzische soefidichtkunst die het oorspronkelijke model was waarnaar de nu bekende gedichten van Rumi zich vormden. Terwijl een aantal van Rumi’s verzen zijn opgenomen, worden we uitgenodigd om een hele reeks andere bronnen van dichterlijke inspiratie te verkennen. In deze traditie,

Brengen de beste gedichten een bewustzijnsverandering teweeg die ons buiten onszelf doet treden. Hier lijkt de tijd voor een ogenblik langzamer te gaan of zelfs helemaal tot stilstand te komen. We bekijken het leven vanuit een andere gezichtshoek – één die ons wonderlijk bekend voorkomt, en misschien wel werkelijker is dan de causale manier waarop we in het dagelijks leven tegen de dingen aankijken. Op deze manier vangen we, door onszelf te overstijgen en de Herberg van verwondering binnen te treden, een glimp op van ons ware diepere zelf en van onze ware diepere banden.

Achterin het boek zijn korte maar informatieve paragrafen opgenomen over de kunst van het vertalen van poëzie, aantekeningen over de traditionele structuren van Perzische dichtkunst, en een eenvoudige verklarende woordenlijst van een aantal termen en uitdrukkingswijzen die in die cultuur zoveel betekenis hebben, maar die door westerlingen niet altijd meteen worden begrepen. Want, zoals de samenstellers schrijven:

Een groot deel van de Perzische poëzie is in een symbolische code geschreven. Van de lezer wordt op zijn beurt verwacht dat hij de code begrijpt om de volle betekenis van het gedicht in zich op te kunnen nemen. Nog dieper, verborgen onder de symbolische code, ligt een visie op de structuur van de werkelijkheid, de menselijke bestaanstoestand, en het spirituele pad – en de symbolen verwijzen naar elk van deze. Het is daarom niet overdreven te stellen dat veel van de inhoud van de soefidichtkunst eigenlijk al moet worden begrepen voordat men haar leest! Hoewel het systeem bepaalde barrières opwerpt, stelt het de soefidichters tevens in staat om diepere lagen van betekenis over te dragen, zelfs in een gedicht van maar vier regels. Het verschaft de lezer bovendien een voortdurende bron van vreugde – want naarmate het begrip van de lezer zich verder uitbreidt, kunnen de gedichten in de loop van de jaren steeds diepere niveaus van betekenis onthullen.

Een bewijs van de vonken van universaliteit die Perzische soefidichters proberen te cultiveren en uit te drukken vindt men in het gedicht ‘Eén Lichaam’ door Sa‘di, dat boven de ingang van de Volkerenzaal in het gebouw van de Verenigde Naties in New York staat gegraveerd:

Alle mensen zijn de delen van één lichaam –
ieder individu is een fonkeling die oplicht uit één enkel juweel.

Als de wereld één van haar bewoners pijn doet,
hoe kunnen de andere bewoners dan ooit rust en vrede hebben?

Als u geen verdriet voelt voor het leed van een ander,
waarom zou u zich dan mens noemen?

Hier volgt een keuze uit de juwelen van wijsheid en gevoelige vertaalkunst zoals men die vindt in Love’s Alchemy:

Kijk eens beter

Als Hij te zien is waar u ook kijkt,
waarom zou u dan uw ogen sluiten
als het om uzelf gaat?

Het Ware zei tegen u
Ik ben daar waar u ook kijkt –

Waarom kijkt u dan niet eens beter naar uzelf?
– Dara Shikuh

Ieder atoom

Als de sluier van het gelaat van de Geliefde zou vallen,
zou ieder atoom dansen alsof het volkomen krankzinnig was.

Ieder heelal is dronken van de liefdesbeker –
maar de beker is nog steeds tot de rand gevuld.
– Andalib Kashani

Waar is het water?

In een visioen vroeg ik de meester van wijsheid:

‘Kunt u mij de namen, eigenschappen en essentie verklaren van de Heer der heren?’

Hij antwoordde:

‘U bent net als een vis die aan de golven en de luchtbellen vraagt,
Kunt u mij de weg naar het water wijzen?’
– Maftun Hamadani

Achter de sluier

U noch ik kennen de geheimen van vóór de eeuwigheid.

U noch ik hebben het diepste mysterie begrepen.

Nu spreken we voor de sluier –

Maar wanneer eenmaal dat gordijn wordt weggenomen,
zullen u noch ik blijven bestaan.
– Abu’l-Hasan Kharaqani

De maan van uw liefde

Geen enkele ziel ontbreekt het aan een pad dat naar u toe leidt.

Er is geen steen, geen bloem – geen enkele strohalm – die uw bestaan ontbeert.

In elk stukje van de wereld doet de maan van uw liefde het hart van elk atoom gloeien.
– Muhammad Shirin Maghribi

De luchtbel

Ga heen – dan zult u de eeuwige kust vinden.

Om de Vriend te bereiken, moet u uzelf overstijgen.

Op een dag vroeg een luchtbel zich af waarom hij bestond –

Toen hij uiteenspatte, werd hij ten slotte weer één met de zee.
– Fikri Khurasani

Zijn levende bewijs

De eeuwige mysteries brachten,
terwijl ze de leiding van de wijsheid volgden,
de menselijke vorm voort als hun levende bewijs.

Zolang de druppel niet uit de zee was opgerezen,
had de oceaan de diepten van zijn pracht niet opgemerkt.
– Mirza ‘Abd al-Qadir Bidil

Het ene en het vele

De stralende essentie van de Zon is er altijd maar één;
maar zijn stralen spreiden zich uit en tonen hem als ‘vele’.

Ieder geschapen wezen is als een gekleurde lamp van de Zon –

De essentie is één, maar de eigenschappen zijn vele.
– Ibn Muhammad Hadi Rida Quli Hidayat

Ten slotte opende het pad zich

Toen mijn hart de leider werd in de wereld van liefde,
werd het bevrijd van zowel geloof als ongeloof.

Op deze reis, ontdekte ik dat ikzelf het probleem was.
Toen ik mijzelf oversteeg, opende het pad zich ten slotte.
– Mahsati Ganja’i

Zitten te slapen

Toen ik water werd, leek ik op een luchtspiegeling.

Toen ik de zee werd, leek ik op schuim en bellen.

Toen ik bewust werd, leek de hele wereld verstrooid te zijn.

Toen ik ontwaakte, zag ik dat ik had zitten slapen.
– Binawa Badakhshani

Honderden manieren

Vandaag zijn we, zoals iedere dag, eerloos en eenzaam.

Trek je niet terug, vluchtend voor uw leegte via de deur van het denken.

Probeer liever wat te musiceren.

Er zijn honderden manieren om in gebed te knielen –
honderden manieren om zich open te stellen voor het hart
van de schoonheid van de Vriend.
– Rumi

Andere artikelen over soefisme

---