Theosophical University Press Agency

Kaboem! Geschenken van de sterren

Andrew Rooke

Alles wat we eten, drinken en inademen, maar ook de atomen van ons lichaam en de aarde waarop we lopen, werd gesmeed diep in het vuur van massieve sterren die eonen geleden in hun doodsstrijd explodeerden. Zulke supernova’s exploderen in een verblindende flits die gedurende een paar seconden de totale hoeveelheid licht overtreft, die in hun eigen sterrenstelsel wordt voortgebracht. Supernova’s – en de minder spectaculaire maar vaak prachtige planetaire nevelvlekken uitgestoten door kleinere stervende sterren zoals onze eigen zon (zie foto) – bezaaien het heelal met elementen die essentieel zijn voor het tot aanzijn komen van andere sterren en planeten en uiteindelijk ook voor het leven daarop. Maar zijn deze geschenken van de sterren alleen het gevolg van blinde nucleaire processen of maken ze deel uit van een cyclus van leven in een meedogend levend heelal?

Kattenoog-nevel (Hubble ruimtetelescoop)

Op 24 februari 1987 verscheen er een explosie van een supernova bekend als 1987A in de grote Magallanes-wolk, één van de betrekkelijk kleine melkwegstelsels die onze eigen Melkweg vergezellen. Dit was de helderste supernova die sinds 1604 werd waargenomen, en hoewel de explosie 170.000 lichtjaren was verwijderd, kon ze op aarde met het blote oog worden gezien. Wetenschappers hebben dit verschijnsel van kosmisch vuurwerk bijna twintig jaar gevolgd, en veel van de geheimen van de natuur die samenhangen met de dood van sterren en het eerste begin van leven, worden door hun geduldig waarnemen geleidelijk prijsgegeven.

Eén van de grote vragen van de hedendaagse wetenschap betreft de oorsprong van de elementen, de bouwstenen van het universum. Gangbare theorieën gaan ervan uit dat de kosmos na een Big Bang begon met alleen de eenvoudigste waterstofatomen. De enige plaatsen waarvan we weten dat deze heet genoeg zijn om elementen zoals waterstof om te zetten in zwaardere elementen zoals zuurstof en koolstof, bevinden zich in het binnenste van de sterren, waar temperaturen van vele miljoenen graden kunnen worden bereikt. Zoals het geval is bij 1987A worden de meeste grote sterren aan het eind van hun leven onstabiel en exploderen ze in een plotselinge uitbarsting van energie die bijna 90% van hun materie de ruimte in drijft. Bovendien worden tijdens zo’n explosie zwaardere elementen zoals goud, platina en uranium gevormd en tenslotte tot nieuwe sterren, planeten en zelfs nieuwe mensen gerecycled!

Indrukwekkende beelden van de Hubble Space telescoop tonen gloeiende draaiende ringvormige wolken van extreem hete gassen die zich met bijna de lichtsnelheid van de plaats van de centrale explosie verwijderen. Als dit snel bewegende gas in botsing komt met bestaande galactische gaswolken, kan de daarbij ontstane energie een draaikolk vormen die op zijn beurt nieuwe sterren en zonnestelsels voortbrengt. De zich snel voortbewegende atomaire deeltjes vormen bovendien zelf kosmische stralen die, als ze op onze aarde terechtkomen, de genetische code van levende wezens kunnen beïnvloeden.

In het wonderbare gestel van de universele natuur ontspringt nieuw leven aan de dood van de grote hemelse entiteiten die we sterren noemen. Maar waarom zullen we over sterren spreken alsof het levende entiteiten zijn wanneer de astronomie ze opvat als alleen maar nucleaire ovens die meedogenloos fysieke wetten volgen? Theosofie geeft een beeld van de kosmos als een levend organisme dat geheel is samengesteld uit wezens in verschillende stadia van spirituele groei en ontwikkeling. Vanuit deze visie zijn de schitterende lichtpuntjes aan de nachtelijke hemel de zichtbare aspecten van bewuste hemelse entiteiten die we goden kunnen noemen. Deze wezens dragen, vanuit ons menselijke perspectief gezien, een grote verantwoordelijkheid voor de myriaden minder gevorderde entiteiten die de zonnestelsels bewonen, waarvan bekend is dat ze zich overal in ons melkwegstelsel en vermoedelijk in andere melkwegstelsels bevinden (tot nu toe zijn 169 planeten ontdekt die rond sterren in andere delen van ons melkwegstelsel draaien). Miljarden jaren lang geven deze sterrengoden hun energie om ons – minder ver gevorderde wezens – te onderhouden, en bij hun dood offeren ze hun eigen substantie op voor de bouw van toekomstige generaties van evoluerende entiteiten, zoals de mens, zodat we letterlijk ‘kinderen van de sterren’ zijn.

Wat zal de toekomst van onze eigen heldere dagster zijn? Het klinkt misschien vreemd, maar in ons melkwegstelsel is de zon een middelgrote tot kleine ster, hoewel veel groter dan de meerderheid van rode of bruine ‘dwerg’sterren. Op basis van inwendige nucleaire processen tijdens het ouder worden van de zon wordt aangenomen dat over ongeveer zeven miljard jaar de zon zal opzwellen tot een omvang die de baan van de aarde zal omvatten. Dan zal de zon, zoals astronomen het noemen, een rode reus zijn geworden. Na verloop van tijd zal zijn buitenste schil of atmosfeer exploderen, waarbij de afgedankte elementen, in het bijzonder helium en stikstof, de diepten van de Melkweg in worden gezonden. Enkele van deze elementen komen terecht in de massieve interstellaire gaswolken die overal in het melkwegstelsel aanwezig zijn en nieuwe sterren en planeten geboren doen worden. Zoals een astronoom het onlangs formuleerde: ‘Uit berekeningen kan worden afgeleid dat de nieuw gevormde stikstof ongeveer 100 miljoen planeten zoals onze aarde kan voorzien van een atmosfeer. De zon, die nu het leven op aarde onderhoudt, kan dat dus op andere planeten blijven doen, zelfs na zijn dood.’¹

Zeven miljard jaar! Dat is veel tijd om de mysteries van het heelal te leren kennen. Gedurende talloze incarnaties van het in het dagelijks leven offeren van onze eigen geschenken aan de universele natuur zullen we misschien ooit spiritueel voldoende zijn gegroeid om ons bij de sterrengoden aan te sluiten in hun meedogende werk.

Noot

---