Het heilige in ons leven
Sarah Belle Dougherty
Het koninkrijk is in u, en het is buiten u.
. . . het koninkrijk van de vader ligt over de aarde verspreid, en de mensen zien het niet.
– Het Evangelie naar Thomas, 3, 113
De wereld is een heilige plaats – haar pracht en schoonheid verfrissen en hernieuwen ons, en maken een ruimer gevoel in ons wakker. Hoe benaderen we onze heilige omgeving? De neiging om alle dingen als afgescheiden te zien is diepgeworteld; het fundamentele inzicht van de mystiek is echter dat alles in essentie één is en dat het maken van een onderscheid, dat in ons denken zo’n grote rol speelt, heel oppervlakkig is. Onderscheid maken tussen dingen is vaak nuttig en zelfs noodzakelijk, maar besef van de achterliggende eenheid is essentieel.
Het heilige reikt tot in de kern van ons wezen, en ieder van ons heeft de mogelijkheid om het rechtstreeks te ervaren. Dit is geen kwestie van iets aannemen op gezag of het aannemen van een stel geloofsovertuigingen of feiten. Het is een kwestie van ervaring gecombineerd met observatie, in het bijzonder zelfobservatie. Westerse scholen van zelfanalyse hebben helaas de neiging vertoond om zich te richten op het ego met zijn neurosen en psychosen, een soort bewustzijn dat probeert het heilige te beperken tot zijn eigen dimensies en eigenschappen. Een tegengif is om ons steeds meer te realiseren dat alles één is, en dat ons wezenlijke bewustzijn deel heeft aan die absolute eenheid.
Als we het zouden begrijpen, zouden we zien dat elk aspect van het leven een uitdrukking van die achterliggende eenheid is, die haar gevolgen uitwerkt in materie en bewustzijn. We vinden het gemakkelijk om de harmonie in de natuur en de mensheid als heilig te zien, maar hoe zit het met chaos, conflicten en vernietiging? We hebben de neiging ons door middel van taal, gedachtepatronen, ideologieën en selectief bewustzijn te distantiëren van rechtstreekse ervaring, zowel innerlijk als uiterlijk. We maken indelingen van het bestaan in categorieën en systemen: goed en slecht, positief en negatief, hoog en laag, waar en onwaar. Maar de werkelijkheid – alomvattend en absurd, mysterieus en onuitsprekelijk – blijft ongetemd, en dringt soms binnen in ons alledaagse bewustzijn, waar het de zelfgenoegzaamheid verstoort. We kunnen ons openstellen voor de onbeschrijflijke werkelijkheid door afstand te nemen van diepgewortelde psychische gewoonten, en ons meer bewust te worden van elk moment wanneer het er is.
Het heilige bestaat in de natuur, in ons hart, en in ieder mens die we ontmoeten. De sleutels om het in het menselijk leven tot uitdrukking te brengen zijn liefde, mededogen, empathie en vriendschap. We hebben geen nieuwe religies of dogma’s nodig, noch het opnieuw opleggen van dogmatisch denken, vaste gebruiken, praktijken of moraliteit – wat hun voordelen misschien ook zijn. Wat nodig is, is het toepassen van liefde in de praktijk van het dagelijks leven, het verruimen van de kring waarmee we ons identificeren. We worden ons meer bewust van het heilige in ons leven door zelfopgelegde grenzen te overstijgen, door te proberen in praktijk te brengen wat we geloven, en door onszelf open te stellen voor dat wat meer omvat dan ons ego-zelf.
Het koninkrijk van God is inderdaad in ons en buiten ons, maar voor het grootste gedeelte zien we het niet. Laten we proberen de eenheid in het hart van het zijn tot uitdrukking te brengen in onze omgang met de vele heilige bewoners van onze wereld – onze familie, buren, medewerkers, vrienden en vreemden, dieren en planten – op praktische en concrete manieren. Laten we minder aandacht besteden aan ideologieën, en meer aan meedogend handelen en bewust leven. Elke dag, elk moment, is een waardevolle kans. Naarmate ons hart zich verruimt, zullen zelfingenomenheid en exclusieve zienswijzen op een natuurlijke wijze wegvallen, en zal het heilige zich in menselijke aangelegenheden steeds verder openbaren.