Het licht van vriendschap en vergevensgezindheid
Ingrid Van Mater
Elk jaar opnieuw kunnen we dankbaar zijn voor de komst van Kerstmis, wat feitelijk een viering is van het goddelijke en van de innerlijke eenheid en heiligheid van alle leven. De weldadige invloed daarvan gaat uit boven verdeeldheid zaaiende barrières en vermindert, al is het voor korte tijd, iets van de spanning in onze wereld vol problemen. Dit goddelijke licht is overal aanwezig waar harmonie heerst, in de familiekring en in de schoonheid en diepe vreugde van het weer bijeenzijn, in het meebeleven van het gevoel van verwondering van kinderen, in de mystieke gloed van kaarslicht en in de warmte van het hart die mensen uitstralen en die de ware geest van deze feestdagen is. Wat in ons hart leeft zal zich weerspiegelen in hoe we deze dagen vieren en ondergaan.
Gezien de onstabiele toestand in de wereld en de schending van menselijke waarden, is het belangrijker dan ooit te bedenken wat vriendschap betekent, wat de waarde is van sommige eenvoudige dagelijkse contacten met elkaar en van de behoefte lief te hebben en te vergeven, want wij zijn in feite de wereld, en zij weerspiegelt onze daden. Door de aard van dit jaargetijde komen we tot inkeer. Onze gedachten gaan uit naar hen die we liefhebben en die door de jaren heen ons leven hebben verrijkt en nu niet meer leven, en we kijken met dankbaarheid naar hen die nu nog bij ons zijn. Echte vriendschap reikt verder dan gesproken woorden en de oorsprong ervan ligt veel verder terug in de tijd dan alleen dit ene leven op aarde. Hoe kunnen we weten hoeveel incarnaties we met elkaar zijn opgetrokken?
De meest waarachtige vriendschap is gebaseerd op begrip, onvoorwaardelijk vertrouwen en wederzijds respect. Een Arabisch spreekwoord vat het goed samen: ‘Een vriend is iemand bij wie men zijn hele hart kan uitstorten, kaf en koren, terwijl men weet dat de meest welwillende hand dit zal ontvangen en ziften, zal behouden wat de moeite waarde is en de rest in alle vriendelijkheid zal wegblazen.’ Het is prachtig als dit gebeurt, maar als er geen vergevensgezindheid is laten we toe dat onze onenigheid, die veel pijn en verdriet veroorzaakt, in de weg gaat staan.
Het is niet toevallig dat in de meeste religies vergevensgezindheid en liefde zoveel nadruk krijgen. Het Engelse forgive is afgeleid van het Oud Engelse forgiefan, ‘weggeven’ of ‘over-handigen’. Het betekent het laten varen van persoonlijke wrok en onvriendelijke gevoelens, want als we dat doen geven we ons over aan of maken we plaats voor het wijzere, meer meedogende aspect in onszelf, waardoor we onze hogere natuur versterken en de kettingreactie van vergelding tot staan brengen. Vergeven is daarom de bewust gewilde daad om in alle eerlijkheid in onszelf af te rekenen met onze fouten, en ons vertrouwen te stellen in het hogere zelf dat alwetend is. We zijn onvolmaakte zielen die door allerlei ervaringen leren en alleen wijzelf zijn verantwoordelijk voor het ontvouwen van ons lot. De karmische wet van oorzaak en gevolg helpt ons voortdurend te beseffen wat onze verplichtingen zijn. Er is moed voor nodig en nederigheid om anderen te vergeven voor daden die ons pijn hebben veroorzaakt of op verraad lijken. Maar als we het op prijs stellen om te worden vergeven, moeten we ook zelf bereid zijn te vergeven. Dit wordt beschouwd als een belangrijke methode voor het doen ontwaken van de menselijke ziel.
Nieuwjaar is een gunstige tijd om onze lei met zorgen en grieven schoon te wissen en een positieve impuls te geven aan een nieuw begin, wat niet lukt als ons hoofd en hart door iets wordt bezwaard. Hoe onze omstandigheden ook mogen zijn, door over een probleem te tobben blokkeren we onze kansen om vooruit te gaan: dan wordt het een allesoverheersende zorg die ons blind maakt voor nieuwe mogelijkheden die ons wachten als we ons hart daarvoor openstellen. Als we nader tot elkaar willen komen is in het algemeen gesproken een goede regel: hoe eerder hoe beter; want hoe meer tijd er verstrijkt, hoe moeilijker het probleem wordt en hoe meer de negatieve emoties toenemen. Om op de meest doeltreffende manier mee te gaan met de levensstroom, is het raadzaam de energie zoveel mogelijk te concentreren op het heden in plaats van stil te staan bij het verleden of ons een onrealistische toekomst voor te stellen. Op deze manier zien we gemakkelijker de betekenis van dit ogenblik, het NU, waarin verleden, heden en toekomst één zijn.
Door onze band met de hele natuur zijn al haar voortbrengselen onze vrienden. Het werkt innerlijk verjongend om zo nu en dan in de vrije natuur te zijn, weg van de eisen die het leven in de stad aan ons stelt. We worden ons bewust van een ander contact met het leven om ons heen – rivieren, bomen, wolken, vogels, planten en zoemende insecten – en worden overspoeld door een symfonie van activiteit, een gevoel van vervulling en het besef erbij te horen. Vaak staan woorden tussen ons en dat wat we uit de diepte van onze ziel naar boven proberen te brengen. Het is allemaal in ons – het licht van wijsheid, vrede en mededogen. Om dit op te roepen hoeven we starre gevoelens en opvattingen slechts te laten varen. Dat is onze grote uitdaging als mens: het naar buiten brengen van de waarheid die beschikbaar is als we er gereed voor zijn. Het Franse gezegde geeft het inderdaad goed weer, tout comprendre c’est tout pardonner (alles begrijpen betekent alles vergeven). In plaats van oppervlakkig te reageren op alle mogelijke stromen die ons leven binnenkomen, kunnen we ernaar streven te handelen vanuit die gunstige positie die innerlijke wijsheid en begrip bieden, waardoor we geleidelijk meedogender, wijzer en vergevensgezinder worden en op die manier allen om ons heen diepgaand beïnvloeden.