Boekbespreking
Elsa-Brita Titchenell
Boekbespreking: The Hero with an African Face: Mythic Wisdom of Traditional Africa [De held met een Afrikaans gezicht: mythische wijsheid van traditioneel Afrika] door Clyde W. Ford, Bantam Doubleday Dell, 2000; 256 blz., isbn 9780553378689, paperback.
Onder de rijke hoeveelheid nog bestaande mythologische geschiedenis doet zich een opvallende schaarste voor aan Afrikaanse mythologie die voor het brede publiek toegankelijk is. Dit komt niet door gebrek aan materiaal, want er is een overvloed aan heilige tradities in veel Afrikaanse landen en talen. Het tekort is iets kleiner geworden door het hier besproken boek, dat de legenden vertelt van de Dogon, Soninke, Yoruba, Fang, Kongo, Nyanga, San, Ronga en andere volkeren die ten zuiden van de Sahara leven, en het concentreert zich op verhalen die universele thema’s en symbolen bevatten – eerder mythen dan volksverhalen. De belangstelling van Ford, die chiropractor, somatisch psycholoog en deskundige op het gebied van Afrikaanse en Afro-Amerikaanse geschiedenis is, werd gewekt door zijn therapeutische arbeid toen hij zocht naar een kader waarbinnen men de Afro-Amerikaanse geschiedenis kon begrijpen, en ‘een antwoord kon geven op de vraag hoe individuen en groepen, in het bijzonder Afro-Amerikanen, zouden kunnen herstellen van hun langdurige trauma en pijn.’ Hij vond een sleutel in het beschouwen van ‘de Afro-Amerikaanse ervaring . . . in de heldenverhalen van de mythologie (blz. vii-viii), en deze opvatting kleurt zijn presentatie die zich concentreert op de symbolische en persoonlijke interpretatie van de verhalen die hij bespreekt.
De verhalen in dit boek dateren van vóór de tijd dat de christenen en moslims met hen in contact kwamen, en geven een beeld van de vooruitgang van de evolutie van de mens en zijn uiteindelijke triomf over kwaad en onwetendheid. Zij omarmen thema’s als de held, dood en opstanding, de heilige krijger, koninklijke dieren, de godin, het goddelijke zelf en de avonturen van de ziel. Ford benadrukt de diepe religiositeit van de vele verschillende groepen die dit enorme continent bewonen, en tenminste een van de heldendichten eindigt met een immens meedogende vergevensgezindheid als hoogtepunt van het avontuur van de mens. Als we de Afrikaanse tak van de heilige wijsheid van de mensheid in ogenschouw nemen, worden we eraan herinnerd dat de uiteindelijke menselijke rijpheid de vereniging betekent van de soort binnen een familiale – feitelijk een universele – broederschap.
Oude culturen/beschavingen: Afrika