De doodstraf
Katherine Tingley en Gertrude W. van Pelt
De discussie over het voor en tegen van de doodstraf duurt voort in de Verenigde Staten. Hoewel in de eerste twintig jaar van de 20ste eeuw de doodstraf in negen staten werd afgeschaft, nam die praktijk halverwege de jaren twintig toe, met een piek in de jaren dertig met gemiddeld 167 executies per jaar. In 1967 begon er een niet-officieel uitstel, gesteund door een uitspraak van het Hoogste Gerechtshof in 1972 die alle bestaande wetten herriep waarin de doodstraf werd opgelegd. In 1976 keurde het Hoogste Gerechtshof echter veroordelingen tot de doodstraf goed als die werden opgelegd door een tweevoudig stelsel van een proces en een rechterlijke uitspraak. In 1977 werden de executies hervat, en nu wordt de doodstraf in 38 staten toegestaan, en er is een groeiend aantal misdrijven waarvoor de doodstraf geldt. Intussen hebben 28 landen in Europa, en ook Canada en Australië, deze praktijken afgeschaft.
De belangrijkste punten die voorstanders van de doodstraf naar voren brengen zijn openbare veiligheid, afschrikking en vergelding. Onder de factoren die door tegenstanders worden genoemd zijn de onomkeerbaarheid ervan, vooral in het licht van onjuiste veroordelingen; de onrechtvaardigheid ervan, omdat ongelijkheden in het rechtssysteem ertoe hebben geleid dat vooral de armen, de mentaal onbekwamen en mensen zonder opleiding ter dood werden veroordeeld, en waarbij het aandeel van mensen uit minderheden onevenredig groot was; het niet te rijmen zijn met Jezus’ geboden om lief te hebben en te vergeven, en met boetedoening en verlossing in tegenstelling tot wraak; gebrek aan bewijs dat er een afschrikwekkend effect van uitgaat; en de onmenselijkheid en barbaarsheid ervan. De volgende uiteenzetting geeft een theosofische kijk op dit vraagstuk. – Red.
Katherine Tingley:
Er is in feite maar één soort misdaad die door gezonde, weldenkende mensen wordt begaan en dat is die vorm van moord die doodstraf wordt genoemd. Het leven van een mens behoort niet alleen de gemeenschap toe. Het is een deel van het universele levensplan. Ieder van ons is hier door de goddelijke wet geplaatst voor een goddelijk en universeel doel, en niets kan ons het recht geven om het doden van een mens te wettigen. We begaan zelf een misdaad als we dat toestaan en dat is een misdaad tegen de hogere wet.
Kijk achter de uiterlijke schijn: kijk in het diepst van het leven. Hier is een mens die morgen voor zijn misdaden zal worden opgehangen: we weten wat er met zijn lichaam gebeurt, maar hoe staat het met de ziel, waar dat lichaam aan toebehoort? In welke toestand gaat die verder – welwillend tegenover de mensheid misschien; in vrede met de mens en de wereld? Integendeel, wanneer hij het leven verlaat zal hij niet bepaald zijn doordrongen van liefde voor de mensheid, of liefde voor het goede, het schone en het ware. Hij weet vrijwel niets van de goddelijke natuur binnen zijn menselijke natuur: als hij daar in doodsangst in de dodencel zit is er in en om hem heen niets van de atmosfeer van goddelijke dingen, niets dat hem daaraan herinnert.
‘Heb elkaar lief!’ zei de grote Nazarener; maar vanaf het ogenblik dat deze man om zijn misdaad werd gegrepen had hij niets om lief te hebben, niets dat hem liefhad, behalve de ijzeren tralies van zijn kooi, waar hij elk moment eraan wordt herinnerd dat hij ten dode is opgeschreven, een ding, uitgestoten door de mensheid. Hij is de mensheid gaan haten die hem feitelijk nooit reden gaf anders te handelen. Hij is met alles om hem heen in oorlog; zijn hele wezen is vervuld van bitterheid tegen hen die hem veroordeelden, van het verlangen zich te wreken, van angst voor wat er komen gaat. Hij heeft nu eens deze, dan die leer horen preken, van deze of die kansel, maar geen woord of gedachte die hem enig werkelijk begrip van hemzelf bracht.
Hij heeft niet het verlichte inzicht om te weten – hoe zou dat ook kunnen? – dat we oogsten wat we hebben gezaaid en dat we, zoals we zaaien, zullen oogsten. Hij heeft genoten van de lagere kant van zijn natuur tot hij nu in de ogen van de wereld het slechtste wezen op aarde is. Zoveel mogelijk staan we hem geen andere herinnering toe dan deze: dat hij vervloekt is, niet geschikt om te leven, en daarom met elke mensonwaardige omstandigheid verder in het grote onbekende moet worden gestoten.
De ziel is aanwezig – een menselijke ziel is aanwezig – hij heeft nog steeds de goddelijke vonk in zich, hoe weinig besef hij daarvan misschien nog heeft. Omdat hij een mens is, is hij in wezen goddelijk. We weten nog zo weinig van het leven. Over deze man kan dit worden gezegd: hoewel zijn ziel voortdurend uit zijn bewustzijn is buitengesloten en geen mogelijkheid heeft gevonden zich in zijn daden tot uitdrukking te brengen – al heeft hij gescheiden daarvan geleefd en is hij in de meest vernederende positie weggezakt – toch houdt de onveranderlijke wet die alle leven beheerst hem onder haar hoede evenals de grootste heilige, en die godheid zal hem ergens, aan gene zijde van de dood, beelden van hoop tonen en het besef brengen dat de weg die hij volgde verkeerd was en dat hij nieuwe kansen zal krijgen.
Waarlijk, de goddelijke wet is barmhartiger dan de menselijke wet: voorbij de dood is er vrede en kennis van ons grotere zelf, en vergoeding voor het onrecht dat de wereld ons misschien heeft aangedaan. Wij mensen zijn goddelijk – geboren om ons te ontwikkelen! We zijn zonen van god, hier geïncarneerd om te werken aan een verheven bestemming voor onszelf en voor de wereld waarin wij leven. Maar we moeten niet vergeten wat voor neerslag van gedachten de geëxecuteerde, bij wijze van spreken, op de rand van deze wereld heeft achtergelaten, en beseffen dat wanneer hij door de goddelijke drang van de wet weer zijn plaats op aarde zoekt, zoals hij zal doen – zoals allen moeten doen – en de last weer opneemt die hij had afgelegd, we hem niet in de collegezalen zullen vinden, noch in plaatsen waar men schoonheid en waarheid aantreft. Hij zal zich noodzakelijkerwijs begeven naar een omgeving die verwant is aan de gedachten en gevoelens waarmee hij vertrok: zo was de deur van zijn heengaan, en zo moet de deur zijn van zijn terugkeer.
Gertrude W. van Pelt:
Theosofie leert dat gerechtigheid niet om bestraffing door ons vraagt. Karma zal hiervoor zorg dragen en efficiënter dan wij het kunnen door ieder precies dat te brengen wat hij verdient. Waarom zou men daaraan wat willen toevoegen? Onze enige zorg moet zijn de mensen te leren dapper onder ogen te zien wat ze verdienen. Wat zouden we niet kunnen bereiken als ons gevangeniswezen meer op opvoeding dan op bestraffing was gericht? Steeds meer mensen beseffen dit en beschouwen de doodstraf als gelegaliseerde moord. Het karma van het op deze manier dwarsbomen van het plan van de natuur moet zwaar zijn voor de landen die dit hebben toegestaan. De maatschappij moet natuurlijk tegen boosdoeners worden beschermd, maar op een zodanige manier dat de laatstgenoemden daardoor niet nog slechter worden. Zoals H.P. Blavatsky zegt:
Weersta het kwaad niet en vergeld kwaad met goed . . . werden oorspronkelijk gepredikt met het oog op de onwrikbaarheid van de karmische wet. In ieder geval is het een ontheiligende aanmatiging als een mens de wet in eigen hand neemt. Menselijke wetten mogen wel gebruikmaken van beperkende maatregelen, niet van strafmaatregelen; maar iemand die in karma gelooft, en die zich toch wreekt en weigert elk onrecht te vergeven en kwaad met goed te vergelden, is een misdadiger en schaadt alleen zichzelf. Omdat karma de man die hem onrecht deed zeker zal straffen, zal hij die probeert zijn vijand extra straf toe te dienen in plaats van die bestraffing aan de grote Wet over te laten, een oorzaak scheppen voor een toekomstige beloning van zijn eigen vijand en een toekomstige bestraffing van zichzelf.
– De sleutel tot de theosofie, blz. 185
Een misdadiger die op gewelddadige wijze van zijn lichaam wordt beroofd sterft niet werkelijk – dat wil zeggen, verlaat deze aardse atmosfeer niet – maar blijft op het astrale gebied, waar hij in zekere zin vrijer is dan achter de tralies van de gevangenis, tot zijn natuurlijke levensduur is verlopen. Hier kan hij vrijelijk invloed uitoefenen op de zwakken van geest – en doet dat ook – om misdaden te plegen en zijn gevoel van haat tegen de maatschappij te injecteren in het denken van de levenden. Denk aan het verschrikkelijke karma dat dit voor alle betrokkenen met zich mee zal brengen, en vergelijk dit met de resultaten die zouden volgen wanneer er een intelligente en oprechte poging werd gedaan om de misdadiger uit het moeras te helpen waarin hij zich bevindt.
Het is iets dat onze innerlijke waardigheid oproept om te weten dat we meesters zijn van ons eigen lot; dat er in het heelal geen toeval bestaat; dat ‘bevoordeelde wezens’ niet bestaan, maar dat de onbeperkte schatten van de natuur beschikbaar zijn voor ieder die aan de voorwaarden voldoet.
Zo dwingt de wet ons tot gerechtigheid,
Niet één kan haar weerstaan. Volg haar gedwee!
Liefde is haar innigst wezen en het doel
Dat zij beoogt, Volmaking, Rust en Vree!
– Sir Edwin Arnold: Het Licht van Azië (vertaling: H.U. Meyboom)
Sociale en maatschappelijke vraagstukken: de doodstraf