Reïncarnatie en karma
Ina Belderis
Het is onmogelijk op een zinnige manier over reïncarnatie te praten en karma buiten beschouwing te laten. In feite is er een subthema waarop zowel karma als reïncarnatie zijn gebaseerd. Deze grondslag luidt: Alles maakt deel uit van een groter geheel, een levend kosmisch organisme, en is daarom nauw verbonden. Welnu, wat heeft deze onderlinge verbondenheid te maken met karma en reïncarnatie?
Karma is afgeleid van een Sanskrietstam die actie betekent. Alle actie, zowel het doen van daden als het denken van gedachten, beïnvloedt het evenwicht van dat kosmisch organisme, dat ooit zijn evenwicht zal herstellen door de gevolgen van de daden te laten terugkeren bij degene die ze heeft begaan. Karma is strikt rechtvaardig en elk aspect van het leven geeft ons een mogelijkheid om zich te ontwikkelen, om te leren hoe men zich in overeenstemming kan brengen met het evenwicht van de natuur.
Hiermee is tevens de verbinding gelegd met reïncarnatie, want als karma universeel is, als deze wet van oorzaak en gevolg werkzaam is door de hele natuur, dan hebben elke daad en elke gedachte onvermijdelijk hun gevolgen. Degene die handelt of denkt, zal altijd worden geconfronteerd met de gevolgen van zijn activiteiten. Die gevolgen kunnen onmiddellijk optreden, ze kunnen ook enige tijd later komen, in dit leven of in volgende levens. Deze twee ideeën zijn dus onafscheidelijk, karma zonder reïncarnatie bestaat niet, omdat het duidelijk is dat alle gevolgen van wat we hebben gedaan niet in één leven tot uitdrukking kunnen komen. Karma geeft het verband aan tussen opeenvolgende wederbelichamingen. Wie we zijn en wat we ondergaan is het directe gevolg van wat we in het verleden hebben gedaan en gedacht. Ieder van ons bevindt zich in omstandigheden en heeft eigenschappen die hijzelf in vorige levens heeft aangekweekt.
Ten aanzien van reïncarnatie bestaan vele misverstanden en bedenkingen. In de eerste plaats wordt vaak gedacht dat men als dier kan reïncarneren. Maar iemand die wat verstandelijke ontwikkeling betreft het stadium van de mens heeft bereikt, heeft een menselijk lichaam nodig om zich te kunnen uiten, want de ‘voertuigen’ van het dierenrijk zijn daartoe volledig ontoereikend. De gedachte dat een mens als dier zou kunnen terugkeren is een verminking van het idee dat na de dood van een mens zijn verschillende levensatomen zullen terugkeren tot dat deel van de natuur waar ze thuishoren. Omdat de mens een lichaam van min of meer dierlijke oorsprong heeft, zullen er na de dood ongetwijfeld levensatomen naar het dierenrijk terugkeren, maar dit heeft niets te maken met het zelfbewustzijnscentrum van de mens.
Een andere veelgehoorde opvatting is: ik geloof niet in reïncarnatie, want ik herinner me niets van die vorige levens. De reden waarom we ons niets herinneren is omdat we daarvoor het instrumentarium niet hebben. Het fysieke knooppunt van ons geheugen, de hersenen, heeft ons vorig overlijden niet overleefd. Zelfs in dit leven kan men zich niet alles herinneren. Wat onthouden we? De hoogte- en dieptepunten, de dingen die een diepe indruk hebben gemaakt. De rest vergeten we . . . en gelukkig! Zo is het wellicht een zegen dat we ons al die vorige levens en daarmee alle fouten en verkeerde dingen die we hebben begaan niet precies herinneren. Het is niet van belang; het is ballast. Toch hebben we de essentie van al die levens bewaard, anders zouden we niet zijn wie we zijn.
Laten we reïncarnatie en karma eens vanuit een andere hoek benaderen, met de vraag in het achterhoofd: wat is er voor bewijs voor wederbelichaming? De eerste gedachte die opkomt is: wat is een bewijs? Er zijn vele soorten bewijzen. Of iets een bewijs vormt, hangt af van vele verschillende factoren, van de uitgangspunten, veronderstellingen en informatie die men heeft, en soms zijn deze onontwarbaar verstrengeld. Uiteindelijk is iets voor iemand bewezen als hij er na ampele overweging innerlijk van overtuigd is dat het zo is.
Het zal duidelijk zijn dat we reïncarnatie nooit formeel kunnen bewijzen. Het is onzin om te proberen dit te doen. Maar we kunnen er wel over nadenken en de voors en tegens afwegen, want het idee van karma en reïncarnatie geeft een bevredigend antwoord op vele vragen, meer dan enige andere opvatting.
Laten we voor de aardigheid uitgaan van het niet bestaan van reïncarnatie. Als dat zo is, leven we dus maar één keer. En zo ja, waar komen de verschillen in karakter, eigenschappen en talenten van de mensen dan vandaan en de verschillen in omstandigheden waarin ze worden geboren? Waarom hebben sommige mensen een lang leven en sterven anderen als baby? Hoe komt het dat de ene mens een betrekkelijk gemakkelijk leven heeft en een ander een bestaan met een aaneenschakeling van ellende? Waar komt de onrechtvaardigheid in de wereld vandaan?
Voor mij vormt reïncarnatie een aspect van het beginsel van wederbelichaming dat we overal in de natuur aantreffen. We zullen telkens opnieuw geboren worden, en door een pad te volgen van proberen, falen en weer proberen, aldoor meer leren en ons geleidelijk vervolmaken. Dit proces zal voortduren totdat we alles hebben geleerd wat het mens-zijn inhoudt, iets dat vanzelfsprekend een heel lange tijd zal duren. Dan zullen we overgaan naar een andere bestaansvorm, een rijk van de natuur dat verder is ontwikkeld dan dat van de mens. Op ongeveer gelijke wijze streven de wezens in het dierenrijk ernaar op een bepaald moment in de toekomst het stadium van mens te bereiken.
De gevolgen van het aanvaarden van ideeën als karma en reïncarnatie brengen zeker nieuwe inzichten in het leven. Zaken die eerst onverklaarbaar en onrechtvaardig leken en die tot wanhoop leidden, kunnen nu worden verklaard.
Ten slotte geeft het aanvaarden van karma en reïncarnatie ons meer verantwoordelijkheidsgevoel. Het feit dat wij niet onszelf, anderen en onze omgeving kunnen benadelen zonder ooit zelf de gevolgen te ondervinden, kan een stimulans zijn om bewuster te leven. Bovendien kan het ons voorzichtiger maken bij het beoordelen van anderen. Wie weet wat ons karma is en hoe onze toekomstige levens zullen zijn? . . . wij zijn zelf immers verre van volmaakt.
Reïncarnatie en wederbelichaming