Theosophical University Press Agency

Medicijnwielen

Maurizio G. Smith

Er is tegenwoordig een groeiende belangstelling voor medicijnwielen en men voelt zich er steeds meer bij betrokken. Toch is er heel weinig bekend over hun oorsprong, en de weinige beschikbare gegevens over het onderwerp komen van een heel klein aantal onderzoekers.

Wat is een medicijnwiel? Niemand weet met enige zekerheid waarom het zo wordt genoemd. Onder de oorspronkelijke Noord-Amerikanen of indianen is het algemeen bekend dat het woord ‘wiel’ niet werd gebruikt vóór de komst van de Europeanen. De indianen waren meer vertrouwd met een cirkel. Hun traditie en ritueel is gericht op de cirkel als de bron van hun communiteit, hun gemeenschap. Black Elk, een heilig man van de Oglala Sioux-indianen, bevestigt dit. Hij zei, ‘In vroegere tijden, toen we een sterk en gelukkig volk waren, kwam al onze kracht tot ons vanuit de heilige hoepel van het volk, en zolang de hoepel ongebroken was, was het volk welvarend. De bloeiende boom was het levende middelpunt van de hoepel en de cirkel van de vier windstreken voedde hem’.¹

Deze ‘circulaire’ levensbeschouwing staat tegenover onze ‘lineaire’ opvatting. Voor de Amerikaanse indiaan stroomt het leven; voor ons begint en eindigt het. De cirkel kan daarom een symbool van de eeuwigheid zijn. Hij kan ook de eenheid van al het leven symboliseren, zoals men dat hoort na het samen roken van de pijp en iedereen zegt: ‘Wij zijn allen verwanten.’ Dit slaat niet alleen op de aanwezigen maar op al wat bestaat en op allen die zijn heengegaan.

Een cirkel kan ook een mandala voorstellen, een Sanskrietwoord voor een magische cirkel. Mandala’s worden algemeen gebruikt als yantra’s of uiterlijke vormen, als hulpmiddel bij meditatie. Gezien als een mandala, kan men een medicijnwiel beschouwen als een spiegel die onze innerlijke natuur in een uiterlijke vorm reflecteert. Het kan ook een chakra voorstellen, eveneens een Sanskrietwoord dat cirkel of wiel van energie of kracht betekent. Chakra’s bevinden zich in verschillende delen van het lichaam, de meeste langs de wervelkolom. Misschien vertegenwoordigen de medicijnwielen geomantische krachtpunten op en in de aarde, waarvan sommige langs de Rocky Mountains liggen, die bekendstaan als de wervelkolom of ruggengraat van het Noord-Amerikaanse continent.

Om te verklaren hoe en waarom de term ‘medicijn’ werd gebruikt in verband met deze ronde vorm, moeten we ons voorstellingsvermogen nog wat meer uitbreiden. De religieuze stelsels van de inheemse Amerikanen wijzen erop dat een toestand van gezondheid synoniem is met een toestand van evenwicht, dat wil zeggen, van heelheid. Met andere woorden, er heerst gezondheid als er een toestand van evenwicht bestaat tussen de lichaamsfuncties, bewustzijnsniveau’s en de uiterlijke wereld. Als de relatie van deze drie ten opzichte van elkaar niet meer in evenwicht is, is er geen gezondheid. De geneeskunde probeert deze toestand van gezondheid weer te herstellen door te genezen. Dit kan door natuurlijke of door bovenstoffelijke middelen worden bereikt. Een wetenschapper die een onderzoek deed naar medicijnwielen schreef: ‘Het woord medicijn houdt magie in, of het bovennatuurlijke, en is een term die waarschijnlijk wordt gebruikt bij gebrek aan een woord dat beter beschrijft waar het om gaat en heeft geen speciale betekenis.’²

De bekendste onderzoeker van medicijnwielen is John A. Eddy. Hij sprak over het ‘Big Horn’ Medicijnwiel in Wyoming. Hij beschrijft het als een ‘uitgeholde centrale steenhoop, ongeveer vier meter in doorsnede, van waaruit 28 spaken stralen’,³ gelegen op ongeveer 2900 meter bovenop een steile rots van het Big Horn gebergte. Hij zei dat archeologen overeenkomsten zagen tussen de vorm van dit medicijnwiel en de Medicijnhut van de Cheyenne-indianen waar indiaanse zonnedansriten worden gehouden.

Het ‘Big Horn’ Medicijnwiel is slechts een van de tien medicijnwielen die bekend zijn in de Verenigde Staten. Er zijn er nog ten minste veertig in Canada (dertig in Alberta, tien in Saskatchewan).

Bij al deze vondsten zijn de archeologen er niet in geslaagd vast te stellen in welke tijd de medicijnwielen werden gebouwd, en de bekende vorm van alle locaties heeft aanleiding gegeven tot speculaties over de vraag waarom ze werden gebouwd. Een ervan is dat ze waren bedoeld als astronomische kalenders, Dit vermoeden berust op de plaatsing van de stenen in het ‘Big Horn’ Medicijnwiel, waarvan Eddy zegt dat dit in het bijzonder

de zon bij de zonnestilstand en bepaalde sterren van de midzomer-dageraad aangeeft, . . . Een lijn door het midden van de duidelijk aan de buitenkant liggende steenhoop en de centrale steenhoop wijst, binnen een marge van ⅓°, naar de plaats waar de zon opkomt op de dag van de zomerzonnewende, en een dergelijke lijn van een van de andere aan de buitenzijde liggende steenhopen wijst in de richting van de zonsondergang op dezelfde dag.⁴

Eddy spreekt verder over drie heldere sterren, Aldebaran in het sterrenbeeld Stier, Rigel in Orion, en Sirius, die bij het aanbreken van de dag zichtbaar zijn in het Big Horn gebergte in bepaalde perioden van het jaar. Hij beweert dat de heldere ster Aldebaran ‘heliakisch [net voor het aanbreken van de dag] opkwam op die plaats in circa 1200 n.Chr.’⁵ Nu is, zegt Eddy, tijdens de zomerzonnestilstand Aldebaran niet meer zichtbaar bij het aanbreken van de dag. De twee andere sterren, Rigel en Sirius, komen nog steeds heliakisch op na Aldebaran ‘met tussenpozen van ongeveer 28 dagen [ruwweg één ‘maan’, en tevens het aantal spaken in het medicijnwiel]: eerst Rigel; dan, tegen het einde van de zomer, de heldere Sirius’.⁶

De Canadese medicijnwielen tonen ook overeenkomst tussen de bewegingen van Aldebaran, Rigel en Sirius bij de zomerzonnestilstand. De zichtbaarheid van deze sterren heeft een praktische toepassing in het leven van de indianen, in die zin dat erdoor wordt aangegeven wanneer de zonnedansceremoniën uitgevoerd kunnen worden. Een ander belangrijk praktisch gebruik van die kennis houdt verband met de agrarische activiteiten van de indiaanse stammen.

Twee andere opvattingen ten aanzien van het doel van medicijnwielen komen van Hyemeyohsts Storm en Sun Bear. Storm, een medicijnman en leraar van de Cheyenne-indianen oppert de gedachte, die hem werd gegeven door hen die hij ‘oude leraren’ noemt, dat het medicijnwiel het best kan worden begrepen

als men daaraan denkt als een spiegel waarin alles wordt weerkaatst. ‘Het heelal is de spiegel van het volk en ieder mens is een spiegel voor ieder ander mens.’ . . .

Elk van deze kleine stenen binnen het medicijnwiel vertegenwoordigt een van de vele dingen van het heelal. Een ervan vertegenwoordigt u, een andere vertegenwoordigt mij . . . Alle dingen zijn vervat in het medicijnwiel en alle dingen erin zijn elkaar gelijk. Het medicijnwiel is het totale heelal.⁷

Storm legt er de nadruk op dat het wiel een hulpmiddel is voor zelfkennis en voor innerlijke bewuste evolutie.

Sun Bear, een medicijnman van de Chippewa-indianen, zegt dat hij een medicijnwiel op een andere wijze gebruikt als een middel om tot zelfkennis te komen. Hij adviseert zijn leerlingen er geen vooringenomen ideeën over het medicijnwiel op na te houden; liever nodigt hij hen uit het wiel binnen te gaan, ‘een magische wereld waarbinnen alle dingen met u verbonden zijn, en waar u verbonden bent met alle dingen. . . . De essentie van het medicijnwiel is beweging en verandering . . . een magische cirkel die alles van die wereld omsluit.’⁸ Sun Bear gebruikt het wiel als een onderwijsmiddel, een geneesmiddel, en een nieuw astrologisch stelsel dat hij ‘aarde astrologie’ noemt.

Zoals ik gewoonlijk doe als ik de Amerikaans-Indiaanse cultuur bestudeer, vraag ik raad aan vier medicijn-opperhoofden, goede vrienden en gidsen, die van vier verschillende indiaanse stammen afkomstig zijn en die zich wijden aan het handhaven van de traditionele relaties, de leefwijze en spirituele instelling. Wat zij me zeiden is dit:

Wat wij een medicijnwiel noemen is in wezen wat de opperhoofden steeds aanduiden als een gebedscirkel. Iedere traditionele indianenstam beschouwt deze cirkel als een deel van het dagelijks leven. Omdat het gebed de weg van het hart is, geeft iedere stam een iets andere uitdrukking aan de cirkel, al blijft de spirituele essentie van de cirkel van volk tot volk gehandhaafd.

De gebedscirkel heeft drie fundamentele doeleinden:

De medicijn-opperhoofden zijn het erover eens dat de medicijnwielen archeologische overblijfselen zijn van stammen die allang zijn verdwenen, die hun activiteiten afstemden op de opkomst en ondergang van de zon en andere hemellichamen, en die daarmee voor hen de verschillende tijden en seizoenen van het jaar aangaven. Door middel van die tekens stelden ze hun activiteiten voor de komende dagen vast. De uiterlijke verschijningsvormen van deze vroegere wielen geven een levenswijze weer uit de tijd toen de Grote Geest zich onderhield met het volk en het volk luisterde. Er werden aanwijzingen ontvangen van de Grote Geest door middel van de natuur. De kiezels, rotsen, stenen, twijgen, spaken, enz., zijn neergelegd als een beeldschrift en een gids om degenen die ze zo schikten te herinneren aan de ontvangen boodschap. En omdat deze aanwijzingen midden in het grondgebied van de gemeenschap waren geplaatst, was dat de geschikte plek voor de gemeenschapsleden om elkaar te ontmoeten en samen te bidden.

Verwijzingen

Broederschap

Oude culturen en hun spirituele tradities: Noord Amerika

Artikelen van Maurizio G. Smith

---