De kunst van het aanvaarden
Sarah Hunt
In onze cultuur wordt de nadruk gelegd op prestaties, op het vermogen bepaalde omstandigheden te verbeteren, waarbij materiële doeleinden de voornaamste drijfveer vormen. Kinderen wordt deze houding van jongs af ingeprent, maar zelden wordt hen de waarde van aanvaarding geleerd. Zij die wat presteren ontvangen alle lof, terwijl zij die genoodzaakt worden te aanvaarden meestal met medelijden worden bejegend, of eenvoudig worden genegeerd. Er bestaat een sterke neiging aanvaarding gelijk te stellen met nederlaag en dat zien we als iets onplezierigs en negatiefs.
We kunnen aanvaarding op een andere wijze benaderen door het niet te zien als een nederlaag, maar als een verstandige en weloverwogen keuze, en weten wanneer aanvaarding een positieve vorm van handelen is. Het eerste vereiste is een heldere visie. Voortdurend wordt van ons gevraagd een oordeel te vormen, maar dat oordeel is maar al te vaak gekleurd door persoonlijke verlangens, door de heersende normen en door de reacties van onze collega’s; of we vervallen misschien tot onverschilligheid en geven de strijd op omdat die ons te veel wordt. Die manier van denken is negatief en werkt als een ondoorzichtig scherm tussen degene die handelt of kiest en het voorwerp van zijn keuze. Maar als ons oordeel is gebaseerd op een heldere visie, dan is dat een creatieve daad. Om te beginnen vereist het zelfdiscipline, zelfbeheersing. Dat stelt ons in staat achter de oppervlakkige aspecten van onze relaties te kijken en ons bewust te worden van de aard of de essentiële behoeften van hen die ons omringen. Met deze kennis kunnen alle daden creatieve uitingen worden, of ze neerkomen op het tot stand brengen van een verandering ten goede, of het aanvaarden van iets dat niet veranderd moet of kan worden.
Het onderscheidingsvermogen dat we nodig hebben om een keuze te maken is eigenlijk iets heel merkwaardigs. Het is niet vastomlijnd. Het is nuttig en een hulp bij het doen van onze meest gewone dagelijkse karweitjes, terwijl het in zijn hoogste aspect geleidelijk het heelal voor ons onthult, ons onze plaats in de kosmos toont en waarom we hier zijn. Het volledig begrijpen van het heelal is ongetwijfeld nog een ver verwijderd doel. Maar is het niet geweldig om te beseffen dat een helder inzicht bij het doen van onze eenvoudigste plichten de weg bereidt die we moeten gaan om tot dat begrip te komen?
We zijn geneigd over het hoofd te zien hoeveel dingen er in het leven zijn die we moeten aanvaarden. Misschien komt dat omdat we dat woord niet gebruiken met betrekking tot het alledaagse leven, en toch is aanvaarding een levenslange noodzakelijkheid: we moeten onze geboorte in een bepaald gezin, land en volk aanvaarden en ook onze eigen karaktertrekken – op stoffelijk, emotioneel, mentaal en spiritueel gebied – onze karmische erfenis, of we die zo noemen of niet. We moeten de natuurwetten van onze aarde aanvaarden, het klimaat, de zwaartekracht, enz. Zo zou men met die opsomming kunnen doorgaan, maar het is duidelijk dat de wijze waarop iemand een van deze beperkende omstandigheden, of alle, aanvaardt, een aanduiding is of hij wel of niet een leven kan leiden dat de moeite waard en bevredigend is.
Het is vreemd dat we handelen en aanvaarden als twee afzonderlijke en tegengestelde gedragingen zien, het eerste positief en het tweede negatief. Dat is niet juist. Een goede beoordeling is de basis waarop een besluit kan worden genomen: is het verstandiger aan een verandering te werken of zich te schikken in de onvermijdelijke stroom van gebeurtenissen?
Gewoonlijk passen we het woord aanvaarden toe op onaangename ervaringen in ons leven en zelden op die welke ons vreugde brengen. Toch is het voor het aanvaarden van wat goed, mooi en gunstig is – alles wat we geluk noemen – ook nodig dat we een heldere blik hebben, want prettige gebeurtenissen vragen om dezelfde eigenschappen van creatief denken en oordelen. Bovendien staan we er zelden bij stil, dat het aanvaarden van wat we goed achten een negatieve daad kan zijn, want als we er sterk bij betrokken raken, verliezen we het vermogen het te zien zoals het werkelijk is. Zowel de gebeurtenissen die in ons leven tot een succes als wel die tot mislukking leiden zijn heilzaam, omdat ze goed en noodzakelijk zijn voor onze vooruitgang als evoluerende wezens.
Er bestaat een geesteshouding die zelfs een schijnbare nederlaag in succes kan veranderen, en een andere die van ‘geluk’ een mislukking kan maken. Op onze lange reis naar verlichting is het nodig dat we zowel nederlagen als overwinningen ervaren en leren beheersen. Een nederlaag kan nuttig zijn als een middel om in de toekomst wijzer te handelen. Het op juiste wijze aanvaarden van successen en mislukkingen schept een dynamische band tussen de persoon die handelt en zijn omstandigheden. Hij heeft het vermogen zijn levensomstandigheden in perspectief te zien, te begrijpen dat succes en mislukking slechts de gevolgen zijn van vroegere daden en het onsterfelijk deel van hemzelf niet raken, dat terzijde kan staan en de ware aard van wat gebeurt kan taxeren. Hij wordt niet het slachtoffer van de mislukking, dat het gebeuren alleen maar lijdzaam ondergaat, maar een actieve werker die ‘schoon schip maakt’ voor hij tot betere dingen overgaat. Succes kan hij wijs en nederig aanvaarden en ten bate van allen.
Wanneer we de uitdrukking ‘de kunst van het aanvaarden’ gebruiken, willen we daarmee zeggen dat het net als andere kunsten een vaardigheid is die door training moet worden geleerd, door opoffering en door het meest creatieve deel van onze natuur in het leerproces te betrekken. Zoals een kunstenaar de grootte van zijn talent ontdekt en gebruikt door het te beproeven en in te zetten, zo moeten ook wij ons trainen en die toewijding betrachten die onze verborgen mogelijkheden als mens tot volle bloei zullen brengen.